Slučaj mitrovačkog radija M ukazuje na opasnost da SPS proglasi vlasnikom svim medijima čiji je osnivač nekada bio Socijalistički savez

      Kada je Goran Matić, braneći ministarsku čast i lično dostojanstvo, posegao za Zakonon o informisanju, možda nije ni slutio da će suđenjem novinskoj agenciji Beta i dnevnom listu "Blic" umesto zeca na čistinu isterati mnogo krupniju divljač.
       Demantujući informaciju u tekstu "Otpor pita ministra", u kojoj se, između ostalog, spominje da je "savezni ministar za informisanje vlasnik Radija M u Sremskoj Mitrovici", kao dokaz priložio je Organu za prekršaje u Beogradu rešenje o upisu Radija M u registar Privrednog suda u kome piše da je "kao osnivač ovog radija upisana Socijalistička partija Srbije - Opštinska organizacija Sremska Mitrovica".
       Savezni ministar za informisanje i visoki funkcioner Jugoslovenske levice, koji sa nezavisnim medijima komunicira preko sudije za prekršaje koristeći nakaradni zakon, toliko se zaneo da je sudiji za prekršaje sam podneo dokument koji svedoči o nečemu protiv čega se on, kao glavni urednik mitrovačkog radija borio, kao što se borio i protiv opštinskih moćnika iz redova SPS-a.
       Lokalni spor, vođen sredinom devedesetih godina, pao bi u zaborav da se posle Matićeve tužbe i kažnjavanja agencije Beta i ljudi koji je vode mnogi nisu upitali čime sve raspolaže i upravlja, ili bi to mogla, Socijalistička partija Srbije? Upravo slučaj Radija M iz Sremske Mitrovice može da ukaže na jednu od mogućnosti kako neka dobra mogu doći pod patronažu svemoćnog SPS-a.
      
       Osnivači
       Sremskomitrovački Radio M formiran je kao Društveno preduzeće marta 1990. godine odlukom Opštinske konferencije Socijalističkog saveza radnog naroda (SSRN) u Sremskoj Mitrovici i ulogom od tadašnjih
       15 000 dinara. Po gašenju SSRN-a, Radio M se krajem 1990. godine upisuje kao osnivač sopstvenog društvenog preduzeća na osnovu Odluke Opštinskog odbora Socijalističkog saveza od 8. oktobra 1990. godine, vremenski pre nego što se ugasio.
       Do spora je došlo 1994. godine kada su zaposleni u ovom radiju krenuli u vlasničku transformaciju i preregistraciju u deoničarsko društvo predočavajući Privrednom sudu sva relevantna dokumenta. Zvaničnom procenom Državne agencije za utvrđivanje vrednosti društvenog kapitala nisu bili zadovoljni lokalni moćnici, pa su osnivanje radija kao društvenog preduzeća proglasili "otimanjem društvene imovine". Na žalbu opštine, Agencija je povukla svoju procenu i time stvorila uslove da prvostepeni sud prijavu za sudsku registraciju lokalnog radija kao Deoničarskog društva odbije.
       Po nalogu SPS čelnika sremskomitrovačke opštine, pokrenut je sudski postupak za prenos osnivačkih prava sa Socijalističkog saveza na opštinu, kako bi opština od već registrovanog društvenog preduzeća formirala javno preduzeće (naravno, pod patronatom opštine). Sve pozivajući se na dokument kojim počivši "Socsavez", navodno, svoja osnivačka prava "prenosi na opštinu". Ova odluka, tobože doneta dan kasnije od one u posedu Radija M, u opštini je zavedena tek 8. februara 1994. godine!
       Tokom postupka čelnici Socijalističkog saveza, tadašnji predsednik i sekretar Milan Aćimović i Zlatko Beljanski, glasno i jasno su izjavili da su osnivačka prava preneli na Radio M. I nikog više. Opština, zapravo, nije htela radio, videći to samo kao novu gubitničku stavku u opštinskom budžetu.
       Od tada pa nadalje Radio M je rastao i stasao u moćan medij na tehnološkom nivou i u kome se dobro zarađivalo. Zasluge za to se pripisuju poletnom rukovodstvu radija, tadašnjem i sadašnjem direktoru Ivanu Rakiću i ondašnjem glavnom i odgovornom uredniku Goranu Matiću (Rakić je u to vreme bio nestranački opredeljen a Matić član Reformske stranke Vojvodine). To je valjda i bilo odlučujuće da opština uz svesrdnu pomoć lokalnih lidera SPS-a, među kojima su zapaženi napori Nikole Starčevića, tadašnjeg SPS čelnika i sadašnjeg predsednika Okružnog suda i Predraga Radmanovića nekadašnjeg okružnog javnog tužioca, pokuša da uspostavi svoju vlast u lokalnom radiju.
       O pravnoj sudbini ovog predmeta odlučivao je tadašnji predsednik Privrednog suda u Sremskoj Mitrovici Aleksandar Blagojević. Poštujući pravne regule i zakone, sudija je presudio po svojoj pravničkoj savesti i osnivačka prava preneo na Radio M. Odluku sudije Blagojevića potvrdio je i Viši privredni sud u Beogradu dajući za pravo da je Radio M legalan naslednik osnivačkih prava "SSRN-a".
      
       Falsifikat
       Komentarišući povoljan pravni ishod po Radio M, direktor Rakić je tada izjavio da je "to još jedan dokaz da je Srbija pravna država i da vreme lokalnih silnika neumitno prolazi". Glavni i odgovorni urednik i budući savezni ministar za informacije Goran Matić će reći: "Nadam se da je sada jasno da autoritet funkcije nije iznad zakona i da se pitanje ovakvog ponašanja mora otvoriti. U suprotnom, svi mi kao građani bićemo u poziciji da se o nama odlučuje ili sudi po nečijoj volji a ne po zakonu..."
       Tako je "dokument" koji je ponuđen kao autentičan dokaz da je "volja" Socijalističkog saveza da svoja osnivačka prava prenese na opštinu i istovremeno posluži i kao testament (iako "ostavinska rasprava" nikada nije ni održana) proglašen za falsifikat.
       Onog časa kada je presuda saopštena u opštini je došlo do prave bure. Niz primedbi na "pravnu podlogu" stava Privrednog suda u Sremskoj Mitrovici i iznenadna smrt Aleksandra Blagojevića (43), bivšeg predsednika ovog suda, čiji potpis je bio na presudi, javno izrečene primedbe na njegov račun dodatno su uznemirile sremskomitrovačku javnost. Lokalni list "Sremske novine" direktno je postavio pitanje "Ko je ubio Aleksandra Blagojevića", sa jasnom aluzijom na sve one koji su na grub način osporavali njegov pravnički stav i motive u slučaju Radija M.
       Posle javnog priznanja predsednika Okružnog suda da je krivotvorio zvanični dokument, onaj o "testamentu" SSRN-a, zastupnici Radija M su podnetu krivičnu prijavu za krivično delo falsifikovanja zvanične isprave protiv NN izvršioca zamenili onom sa punim imenom i prezimenom. Prvu prijavu, protiv NN falsifikatora, javni tužilac je odbacio zbog "zastarelosti", a kada je reč o ovoj drugoj, odgovor je stigao tek posle dve godine (aprila 1997. godine). U obrazloženju nije rečeno da falsifikata nema već da se radi o "neznatnoj šteti" zbog čega se krivična prijava odbija!
       U interesu trenutne odbrane Radija u odnosu na namere opštine, Radio M u martu 1995. godine podnosi zahtev Privrednom sudu i registruje se kao javno preduzeće. Međutim, uz opštinu, koja je već iscrpla sve svoje mogućnosti, žalbu ulaže i novi igrač, sa daleko "jačom" pravnom argumentacijom - Opštinski odbor SPS-a. Viši privredni sud u Beogradu je našao da su žalbe osnovane jer je utvrdio, na osnovu dokumentacije, da osnivačka prava pripadaju opštinskom SPS-u jer je, uostalom, Socijalistička partija Srbije pravni naslednik Saveza komunista i Socijalističkog saveza radnog naroda.
       "Status koji sada ima Radio M je rezultat pravnih stanovišta koja je povodom tog spora zauzimao Viši privredni sud u Beogradu", kaže sremskomitrovački advokat Radomir Vujičić koji je Radio M zastupao samo u statusnim pitanjima, pred registarskim sudom u Sremskoj Mitrovici i Višim privrednim sudom u Beogradu. U to smo se mogli uveriti i u registru sremskomitrovačkog Privrednog suda u kojem su sva rešenja doneta na osnovu prethodnih odluka Višeg suda u Beogradu. On druge i dalje postupke nije vodio. Ne zna se ni da li je to činio Radio M.
      
       "Naslednik"
       Ivan Rakić, ondašnji i sadašnji direktor Radija M, o svemu što se dešavalo ne daje komentare je mu je, kako kaže "taj slučaj preko glave zbog ružnih uspomena koje je ostavio na njega". Mada bi se pre moglo reći da ga u tome opredeljuje njegov trenutni politički status. Dok je njegov bivši glavni i odgovorni urednik kroz Jugoslovensku levicu dogurao do saveznog ministra, on je stigao samo do mesta potpredsednika okružnog Odbora Jula-a za Sremski okrug. Činjenica da radio-stanicom čiji je osnivač SPS rukovode funkcioneri JUL-a, može govoriti o manjku proverenih socijalističkih kadrova u Mitrovici ili, naprosto o velikom poverenju SPS-a u sestrinski JUL.
       Bilo kako bilo, ono što nije uspelo opštini, uspelo je SPS-u, čime se dobilo mnogo više. Jer, da je opština nekim slučajem i uspela da ostvari svoj uticaj na lokalni radio, njega bi mogle da vrše i neke druge stranke kad na lokalnim izborima osvoje vlast. Ovako, on je u osnivačkim rukama samo SPS-a.
       Osnivač ima pravo na predstavnika u skupštinskom telu i u nadzornom odboru, pravo da daje saglasnost na imenovanje direktora, i na akt kojima se uređuje položaj i status preduzeća. Ako je osnivač ujedno i vlasnik ima i sva vlasnička prava po osnovu materijalnog uloga prilikom osnivanja.
       Nije teško pretpostaviti da SPS smatra da može ostvariti ta prava u svim organizacijama, institucijama i preduzećima čiji je osnivač bio nekadašnji Socijalistički savez radnog naroda. U tom smislu da ne može da ga spreči čak ni postojanje "testamenta", kao u slučaju Radija M iz Sremske Mitrovice.
       Zna se da su mediji u jednopartijskom sistemu morali da imaju svog osnivača za koga je slovio SSRN. To ne znači da SPS, kao njegov sledbenik, može automatski da nasledi sve te medije.
      
       SLOBODAN IKONIĆ
      
      

U znaku slova S        Prvi glavni i odgovorni urednik Radija S iz Beograda bila je Spomenka Jović, pa je stoga, kao i zbog direktora, visokog funkcionera vladajuće stranke Zorana Anđelkovića Bakija, odmah dobio etiketu SPS-ovskog medija, iako ga ova partija, formalno, nije osnovala.        Osnivač je Holding kompanija S group d.o.o., do prošle godine zvala se "Genes", a na čijem je Anđelković čelu. "Genes" je osnovan 1994. godine, kada je počeo da radi i beogradski Radio S, muzički radio sa simboličnim informativnim programom.        S group je, između ostalog (S stan, S turs, S farmacija), osnovala osam radio i dve televizijske stanice. Sve se zovu Radio, odnosno TV S, s tim što se razlikuju po gradovima gde se program priprema i odakle se emituje.        Radio S, dakle - osim u Beogradu, postoji i u Smederevu, Varvarinu (rodnom mestu generalnog direktora), Valjevu, Nišu, Ćićevcu, Brezovici (otvoren januara ove godien) i Goraždevcu (otvoren prošle subote). Televizije se nalaze u Varvarinu, i takođe odnedavno, u Kosovskoj Mitrovici.               A. VUČKOVIĆ