NIN Reklama
Oznaka i datum izdanja
Naslovna stranaPretrazivanjeArhivaRedakcijaProdaja
Naslovna strana broja

Reč nedelje<br>Jovan Ćirilov
Asfalt

      Slogan "Energija za demokratiju" ogrejala je mnoge Srbe ove zime. "Asfalt za demokratiju" zvuči kao parola za put u bolju budućnost. Nadam se da će doneti uspeha.
       Asfalt je stara tvar. Zato valjda i nosi ime drevnih Helena (a negacija, sphalesthai pasti, propasti, koji se ne može raspasti, nelomljiv), iako je upotrebljavan još pre četiri hiljade godina na teritoriji današnjeg Bangladeša, kako zidovi rezervoara ne bi ispuštali dragocenu vodu. Asfaltiranje puteva počelo je najpre u Mesopotamiji hiljadu godina pre nove ere. Drumovi su od tog trenutka postali trajniji jer je puteve od kamena pre toga spirala kiša ili suša pretvarala u prašinu. Stari Latini su za asfalt upotrebljavali izraz bitumen (galskog porekla), koja je takođe danas internacionalna reč. Hrvati upotrebljavaju i reč paklina za smolu, bitumen i asfalt.
       Kasnije je čovečanstvo zaboravilo upotrebu asfalta. Nemac Georg Bauer, poznat i kao Georgius Agrikola, opisuje osobine bitumena (šire ime za razne smole, uključujući i asfalt) u 16. veku. Francuzi u modernim vremenima ponovo počinju asfaltiranje puteva 1730. godina, koje postaje naročito intenzivno pronalaskom tih godina izvorišta nafte u Pešerlbronu. Zanimljivo je da etimolozi beleže da u Francuza imenica asfalt već postoji u 11. veku, a glagol asfaltirati tek od 1866. godine.
       Prva komercijalna upotreba prirodnog asfalta, zemne smole, počela je na nalazištima Bangladeša. Kasnije je čovečanstvo savladalo tehniku pravljenja asfalta destilacijom petroleja, tako da se prirodni asfalt manje koristi.
       Glavna nalazišta prirodnog asfalta nalaze se na ostrvu Trinidadu, u Siriji, u Mrtvom moru, a kod nas u Crnoj Gori.
       Asfalt se, pre svega, upotrebljava kao pokrivač pri izradi drumova i kolovoza. Dobar je prigušivač buke. Oni koji stanuju kraj drumova od čistog kamena, znaju kakva je to buka. Na većini evropskih jezika postoji izraz "rođen na asfaltu", kao sinonim za nekog ko je rođen u gradu, u urbanizovanoj sredini.
       Sa istom metaforom na umu američki sineast Džon Hjuston godine 1950, snimio je film "Džungla na asfaltu", za koji je bio kandidovan za Oskara. U njemu je igrala epizodnu ulogu 24-godišnja Merilin Monro. Manje je poznat nemi film iz doba nemačkog ekspresionizma "Asfalt" (1929, reditelj Džo Mej).
       Ako uspe akcija "Asfalt za demokratiju", molim političare slobodnih gradova da započnu još jednu akciju - "Kultura za demokratiju". Znamo, teško je gajiti demokratiju promrznut i bez drumova, ali i umetnost greje i spaja.


Copyright © 2000 NIN - redakcija@nin.co.yu