("Ima nešto u krvi", NIN br. 2584)

      U delu razgovora sa princezom Jelisavetom Karađorđević sa podnaslovom Muzej, iznosi se tvrdnja da je Narodni muzej u Beogradu osnovao princ Pavle Karađorđević, što je naglašeno i u sadržaju na unutrašnjoj naslovnoj strani istog broja. Reč je o grubom zanemarivanju istorijskih činjenica.
       Narodni muzej - Beograd, kao matična ustanova zaštite pokretnih kulturnih dobara je muzej kompleksnog arheološko-umetničkog tipa sa 27 muzejskih zbirki u kojima su sabrani predmeti materijalne kulture i umetnosti sa prostora Srbije od praistorije do danas i umetničke vrednosti jugoslovenskih i drugih evropskih naroda. U sastavu Muzeja nalaze se: Muzej Vuka i Dositeja, Galerija fresaka, Muzej Nadežde i Rastka Petrovića, Muzej Lepenski vir i Arheološki muzej Đerdapa. Iz njegovih prvobitnih fondova, vremenom su, izdvajanjem posebnih kolekcija, nastajali drugi muzeji.
       Prvobitno nazvan Srpski narodni muzej, a potom Narodni muzej, tokom vladavine dinastije Obrenović menja naziv u Srpski kraljevski narodni muzej. Od 1926. godine dobija naziv Istorisko-umetnički, a 1930. Historisko-umetnički. Naziv Muzej kneza Pavla dobio je 1935. i zadržao ga do 1944, kada postaje Umetnički muzej. Zalaganjem Veljka Petrovića, vraćeno je 1952. prvobitno ime Narodni muzej koje i danas nosi.
       Najstarija ustanova ove vrste u Srbiji, Narodni muzej - Beograd, pored čijeg ulaza se nalaze plakete sa likovima osnivača, Jovana Sterije Popovića i prvog upravnika, Mihaila Valtrovića, proslavio je 10. maja 2000. sto pedeset šest godina postojanja.
       Utemeljitelji Narodnog muzeja, niti su zaboravljeni, niti im je uskraćena odgovarajuća počast. Bronzani reljefi sa likovima osnivača i upravnika na fasadi zgrade i u atrijumu postavljeni su u znak sećanja na njihove zasluge.
       Od osnivanja Narodnog muzeja u Beogradu, pokloni i legati imali su nezaobilaznu ulogu u razvoju i sistematizovanju njegovih zbirki. Knjige Muzeja beleže imena svih darodavaca u njegovoj preko vek i po dugoj istoriji, od običnih građana do poznatih ličnosti i vladara. Svima njima bila je zajednička želja da svojim poklonima obogate srpsku duhovnu riznicu, pohranjujući ih u najveći trezor nacionalne kulture i umetnosti. Među imenima darodavaca nalazi se i ime kneza Pavla Karađorđevića. Treba, međutim, naglasiti da privatna kolekcija kneza Pavla nikada nije bila u sastavu Narodnog muzeja. Iz časopisa Umetnički pregled koji je izlazio od 1937. do 1941. može se steći delimičan uvid i u sadržaj ove privatne zbirke, čije je jedno od remek-dela svakako bila El Grekova slika Laokonova grupa, koja se danas nalazi u Nacionalnoj galeriji u Vašingtonu.
       U istoriju Narodnog muzeja su ugrađeni napori svih umnih i uglednih ljudi koji su se u različitim razdobljima nalazili na njegovom čelu i koji su mu istinski služili. Obogaćivanjem zbirki, njihovim brižnim čuvanjem i proučavanjem, razvojem svih delatnosti, stvorili su veliki i savremen muzej, na koji smo danas svi ponosni.
       Narodni muzej, tako, pamti mnoge vladare, ali je samo jednom u svojoj istoriji nosio ime aktuelnog vladara. Bilo je to od 1935. do 1944. godine kada se zvao Muzej kneza Pavla. To vreme nije zaboravljeno. U atrijumu Narodnog muzeja se, zajedno sa drugim, nalazi bronzani lik tadašnjeg upravnika Milana Kašanina.
      
       BOJANA BORIĆ-BREŠKOVIĆ,
       direktor Narodnog muzeja