NIN Reklama
Oznaka i datum izdanja
Naslovna stranaPretrazivanjeArhivaRedakcijaProdaja
Naslovna strana broja

U improvizovanom karantinu

Iako zvanično nije proglašen karantin već "pojačane mere predostrožnosti", osoblje Instituta za infektivne i tropske bolesti je u punoj pripravnosti, prekinuti su godišnji odmori, organizovana je izolacija potencijalnih pacijenata...

      Na Institutu za infektivne i tropske bolesti u Beogradu trenutno se u strogoj izolaciji nalazi osmoro ljudi. Posle smrti pacijentkinje koja je došla iz Kosovske Mitrovice sa simptomima hemoragijske groznice, u izolovane prostorije smešteni su dva lekara, tehničar i sestra koji su bili u kontaktu sa obolelom, higijeničarka i servirka. U međuvremenu, primljena su dva pacijenta, jedan iz Prijepolja (ujeo ga krpelj) i drugi iz Merdara, koji nemaju nikakve simptome, ali se tu nalaze jer su pod rizikom. Jedan od lekara u izolaciji dobio je početkom nedelje temperaturu, što je izazvalo sumnju da je zaražen, ali se u međuvremenu oporavio.
       "Odmah po prijemu pacijentkinje koja je primljena u teškom stanju 2. jula, osoblje koje ju je primilo stavljeno je u izolaciju i od tada svi primaju preventivnu terapiju", kaže dr Mijomir Pelemiš, direktor Instituta za infektivne i tropske bolesti. "Žarište bolesti je na Kosovu i kod nas ne postoji opasnost za širu populaciju, već samo za lekara koji dođe u kontakt sa obolelim. Pošto smo znali odakle bolesnica dolazi, a, nažalost, došla je u teškom stanju, odmah su preduzete stroge mere predostrožnosti, izvršena je izolacija bolesnika i onih koji su bili u kontaktu sa njom."
      
       Žarišta
       Na Kosovu se nalazi prirodno žarište hemoragijske groznice, koja se pojavljivala i prethodnih godina, ali je broj obolelih, prema zvaničnim statistikama, retko prelazio četiri-pet slučajeva godišnje. Najviše prijavljenih bilo je 1995. godine, kada je u Srbiji registrovano 20 pacijenata (16 na Kosovu). Sada je prijavljeno 85 slučajeva, a pet lica je umrlo. Među umrlima su dva zdravstvena radnika i tri osobe koje su negovale obolele kod kuće. U prištinskoj bolnici ima 20 pacijenata, oboleli su prijavljeni u šest opština na Kosovu, od kojih je jedan u južnom delu Kosovske Mitrovice.
       Krimska-kongo hemoragijska groznica (KKHG) akutno je virusno oboljenje, koje se javlja u periodu proleće-jesen. Prenose ga krpelji, ubodom ili kontaktom preko kože (ako ga čovek ubije utrljajući ga na kožu). Vrsta krpelja (iz familije Bundžaviridae) koja prenosi virus živi u određenim područjima, koja postaju žarišta. Istina, postoje žarišta u kojima nije registrovana bolest i na nauci je tek da odgonetne razloge zbog kojih u tim krajevima ne dolazi do epidemije. Za nas je trenutno važno da se sa jednog područja na drugo krpelji mogu preneti i trgovinom stokom, tako što ih životinje donesu na sebi.
      
       Simptomi
       Sa čoveka na čoveka KKHG prenosi se direktnim kontaktom sa krvlju ili izlučevinama obolelog. Inkubacija traje od jednog do 14 dana, u proseku 5 do 7 dana. Prvi znaci bolesti nastaju naglo i to sa visokom temperaturom do 40şC, jezom, teškim opštim stanjem, malaksalošću, povraćanjem, gađenjem, razdražljivošću, glavoboljom. Javljaju se krvarenja u sluznici usne duplje, želuca i creva, krvarenje iz nosa i uterusa.
       U Jugoslaviji postoje žarišta KKHG i hemoragijske groznice sa bubrežnim sindromom (HGSBS), koju prenose glodari. Mišoliki glodari nosioci virusa ne obolevaju od ove bolesti i zato se smatra da su istovremeno i izvor i rezervoar infekcije. Čovek se može inficirati ukoliko se nađe u sredini koju su glodari kontaminirali svojim izlučevinama. Infekcija se prenosi respiratorno, preko hrane i vode ili direktnim kontaktom, ujedom glodara, što je najređi slučaj. Zaraza se dešava samo u uslovima sveže kontaminacije čovekove okoline, izlučevinama i sekretima glodara koji sadrže virus. Bolest se javlja u toku cele godine, mada se broj obolelih povećava u maju i u oktobru. Inkubacija traje sedam do 46 dana, najčešće tri do četiri nedelje. Bolest ima nagli početak sa visokom temperaturom, drhtavicom, glavoboljom, popuštanjem, krvarenjem i otkazivanjem bubrega. Prema svetskim statistikama smrtnost kod KKHG je 32 odsto, a kod HGSBS 30 odsto.
       "Važno je odakle pacijent dolazi, a ne koje simptome ima. Ukoliko nije bio u krajevima gde je žarište, nema razloga za brigu. Bolest nam nije nepoznata, a pošto se sa čoveka na čoveka može preneti isključivo kontaktom sa krvlju i izlučevinama, ne treba paničiti", kaže dr Pelemiš.
       Postavljanje dijagnoze nije teško, ako lekar zna da pacijent dolazi sa kriznog područja, ali, da bi dijagnoza bila definitivna, neophodna je izolacija virusa ili izolacija antitela na virus. Dve najbliže laboratorije u kojima je moguće izvršiti analizu nalaze se u Solunu gde su poslati uzorci krvi pacijenata iz Beograda i LJubljani u koju su poslati uzorci krvi pacijenata sa Kosova (kod trinaestoro je potvrđeno da se radi o KKHG) i iz Srbije. Pošto se lekari ne usuđuju da bez laboratorijskih rezultata tvrde da je reč o KKHG, zasad se oboleli smatraju pacijentima za koje se sumnja da boluju od ove bolesti.
       Iako zvanično nije proglašen karantin (proglašava ga Savezno ministarstvo zdravlja), već "pojačane mere predostrožnosti", osoblje Instituta za infektivne i tropske bolesti je u punoj pripravnosti, prekinuti su godišnji odmori, organizovana izolacija potencijalnih pacijenata, a na javnost se apeluje da smiri strasti. Održavaju se kontakti sa Svetskom zdravstvenom organizacijom, zdravstvenim institucijama u Crnoj Gori (nije prijavljen nijedan slučaj) i u srpskim enklavama na Kosovu.
      
       Improvizacija
       Uprkos svim merama predostrožnosti i apelima javnosti, u slučaju proglašenja karantina Institut bi se mogao naći u prilično nezavidnom položaju, jer Srbija još nema pravu karantinsku bolnicu. Poučeni iskustvom sa ebolom, koja je pre šest godina uzbunila duhove, mogli bismo očekivati sličnu reakciju građanstva.
       Kada je 1995. godine devetoro ljudi bilo pod rizikom od ebole (zbog zaraženih majmuna na Torlaku, uvezenih iz Afrike) morali su odmah biti izolovani. Pošto nisu imali gde da se smeste, karantin je organizovan na Avali, ali se lokalno stanovništvo pobunilo, pa su, ipak, premešteni na Institut, gde je improvizovan karantin. Nijedan pacijent nije oboleo.
       Tri godine kasnije, Savezno ministarstvo za zdravlje otpočelo je izgradnju karantina, ali je ona prekinuta zbog nedostatka novca. Za dovršavanje bi trebalo još milion i po DEM. Trenutno, na računu za karantin - nema ni dinara.
       Prema rečima dr Pelemiša Institut ima prostorne mogućnosti da prihvati i izoluje eventualne bolesnike od bilo koje karantinske bolesti, ali to, svakako, nisu uslovi kakvi bi trebalo da budu. Karantin privremeno može da se organizuje na jednom od spratova ili u odeljenjima koja bi se izolovala ( kao što je učinjeno sada, u uslovima "povećane predostrožnosti") ali bi prava karantinska bolnica zahtevala bolje uslove: jednokrevetne sobe za svakog bolesnika, mokri čvor u svakoj sobi, opremu. Bolnica u izgradnji predviđena je da zadovolji sve te uslove i ima samo jednu manu - nije dovršena.
       Trenutno organizacija izolovanog odeljenja prepuštena je medicinskom osoblju Instituta, njihovoj sposobnosti, dovitljivosti i nervima. Kako sa nadležnih mesta stižu poruke da nije reč o karantinu onda mogu da se snalaze kako znaju i umeju, a građanstvo će na sebe preuzeti brigu da se izolovani pacijenti ni slučajno ne nađu u njihovom kraju grada i da, kada prođe prvi talas panike, odahne i na sve zaboravi. Do sledeće prilike.
      
       IVANA JANKOVIĆ
      
      
Mišja groznica

Hemoragijska groznica sa bubrežnim sindromom primećena je još 1913. godine, mada pažnju kliničara privlači tek 1930. godine.
       Kako se javlja širom sveta nosi niz imena. Danas je registrovano preko 150 sinonima za ovu bolest.
       Bolest je značajna zbog velikog broja obolelih, kao i zbog udela u nacionalnoj patologiji mnogih zemalja. Virusna etiologija bolesti dokazana je još 1944. godine na dobrovoljcima. H.V.Li je 1976. godine pronašao model za kultivisanje virusa, kada je otkriven antigen u plućima prirodno inficiranih, poljskih miševa. Isti autor sa grupom saradnika izolovao je 1978. godine virus iz pluća eksperimentalno inficiranih poljskih miševa i od tada uzročnih HGSBS nosi ime Hantan. Kasnije je izolovano preko 150 sojeva virusa HGSBS među kojima je tri soja iz Jugoslavije.
       U Jugoslaviji je bolest rasprostranjena po celoj teritoriji, a pretpostavlja se da je broj prirodnih žarišta daleko veći nego što je do sada utvrđeno. Prva epidemija zabeležena je u jednom vojnom logoru na Fruškoj gori 1961. godine. Od tada je zabeleženo više epidemija. U 1986. godini, u Crnoj Gori je zabeležena epidemija sa 172 obolela.


      
      
Crna smrt

Postoje podaci o pojavi Krimsko-kongo hemoragijske groznice (KKGH) još u 12. veku. U uzbekistanskoj narodnoj medicini bolest je poznata pod imenom karahalak ili crna smrt. Od 1944. godine ova bolest je izdvojena u poseban klinički entitet i izučava se sa svih aspekata.
       Ime bolesti potiče od velike epidemije 1944/45. godine na Krimu. Naziv Kongo dodat je posle njenog pojavljivanja u epidemijskim razmerama u Kongu, kasnije u Zairu, Ugandi, Senegalu i još nekim afričkim zemljama. U literaturi se može naći opisana klinička slika pod imenom srednjoazijska hemoragijska bolest - groznica, uzbekistanska hemoragijska groznica, karahalak groznica. Tačnih statističkih podataka o pojavi KKHG nema. Veliki broj opisanih slučajeva zabeležen je na teritoriji bivšeg SSSR-a, pre svega u Rusiji, Uzbekistanu, Turkmeniji i Kirgiziji. U Evropi ova bolest zabeležena je u Bugarskoj i Jugoslaviji. U Aziji bolest je zabeležena u Iranu i Pakistanu, a u Africi: u Kongu, Ugandi, Nigeriji i Keniji.
       Ustanovljeno je postojanje prirodnih žarišta infekcije KKHG bez registrovanja bolesti, tzv. potencijalnih prirodnih žarišta KKHG. Ova žarišta su zabeležena u Rusiji, Avganistanu, Turskoj, Rumuniji, Francuskoj i Grčkoj.
       Mali broj registrovanih slučajeva ove bolesti može se protumačiti, pre svega, nepoznavanjem oboljenja od strane zdravstvenih radnika u prirodnim žarištima, a pogotovo u neregistrovanim žarištima. Drugi razlog treba tražiti u tome što se na ovu bolest obraća pažnja onda kada se ona javi u vidu porodičnih epidemija ili epidemija među zdravstvenim radnicima.


Copyright © 1996-2003 NIN - redakcija@nin.co.yu