Ne slučajno, na prelasku naše umetnosti iz modernizma u novu eru postmoderne, realizovana je velika izložba Đorđa Krstića koja je zasluženo prva na ovoj listi

      U nizu vrednih prezentacija stvaralaštva u domenu likovnih umetnosti u protekloj 2001. godini ističe se velika retrospektiva Đorđa Krstića, jednog od najznačajnijih srpskih slikara s kraja 19. i početka 20. veka, realizovana u konceptu kustosa Nikole Kusovca. Na ovoj izložbi, Krstić je predstavljen kao umetnik čije delo označava kraj epohe našeg romantizma i početak ere moderne umetnosti. Izložba je, ne slučajno, priređena u pravo vreme, kada naša umetnost prelazi iz epohe modernizma u novu eru postmoderne. Ona po tome prevazilazi važnost individualnog Krstićevog predstavljanja i dobija šire značenje.
       Druga retrospektiva, priređena u galeriji SANU, posvećena vajarskom delu Olge Jevrić, ima slično značenje. Jevrićeva je na ovoj izložbi predstavljena kao umetnik čije stvaralaštvo obeležava vrhunski domet naše visoke moderne i u isto vreme nagoveštava početak naredne faze kretanja u ovoj oblasti našeg likovnog stvaralaštva.
       U znaku aktiviranja retrospektivne svesti tipičnog za aktuelno vreme početka postmoderne, realizovana je izložba sa nazivom "Vizanteme" autora Save Stepanova u Galeriji "Nadežda Petrović" u Čačku. Ova inspirativna tema poslužila je Stepanovu da pokaže reliktne tragove u tradicijskoj genezi naše savremene umetnosti i dosegne do njihovih dubokih istorijskih korena.
       Sasvim suprotnu intenciju ima velika prezentacija radova predstavnika naše neoavangarde u beogradskom Muzeju savremene umetnosti. Spektakularno predstavljanje brojnih kreacija u "novim" medijima, pokazalo je, kao nikada dosad, ambijent ovog alternativnog smera stvaralaštva u domenu vizuelnih umetnosti. Značajno je što je taj smer prezentiran autonomno, prvi put izvan neadekvatne simbioze sa likovnim stvaralaštvom tradicijskog usmerenja.
       Sam kraj godine obeležila je još jedna izložba u Narodnom muzeju. Beogradskoj publici predstavljene su slike iz kolekcije Grijeko, posvećene italijanskom slikarstvu kraja 19. i početka 20. veka. U ovoj memoriji slikarstva koje prethodi pojavi moderne, evocira se stvaralaštvo "Makjajolija", umetnika realističke estetske orijentacije koji su u epohi modernizma bili prenebregnuti i gotovo zaboravljeni. Oni sada, u osvit ere postmoderne, izranjaju iz tame te amnezije.
       Na gotovo istovetan način, Jugoslovenska galerija umetničkih dela izvukla je iz senke zaborava ime i delo Leona Koena, našeg slikara iz istog vremena, čiji neoromantični estetizam kao da nagoveštava pojavu postmodernističke "nove sentimentalnosti" našeg vremena.
       U repertoaru beogradske Galerije ULUS najviše pažnje publike i medija privukla je, zasluženo, izložba Danice Masniković čije slike su po sadržini bliske aktuelnoj ekološkoj tematici.
       Vajar Dragan Mileusnić je, izložbom svojih skulptura, izrađenim u klasičnim materijalima prefinjenom tehnikom, uspeo da izvuče skulpturu iz senke popularnijeg medija slikarstva.
       "Definicije" multimedijalnog umetnika Miroslava Pavlovića izdvajaju se po značaju u prošlogodišnjem izložbenom repertoaru agilne vršačke Galerije "Konkordija". Pavlovićeva stvaralačka lucidnost ogleda se u optimalnoj sintezi ideja i emocionalno obojenih sadržaja.
       Intimni prostor beogradske galerije Grafički kolektiv izabrao je slikar Radomir Reljić da izložbom svojih crteža izuzetne vrednosti - što je vrlina koju nemaju baš sve njegove kolege - označi četiri decenije svoga stvaralačkog rada. Tim radom Reljić se uzdigao do samog vrha u jugoslovenskom likovnom stvaralaštvu druge polovine dvadesetog veka.
      
       ĐORĐE KADIJEVIĆ
      
      

1. Đorđe Krstić, slike,        Narodni muzej, Beograd        2. Olga Jevrić, skulpture, Galerija Srpske akademije nauka i umetnosti, Beograd        3. Vizanteme, Galerija "Nadežda Petrović", Čačak        4. Konverzacija, Muzej savremene umetnosti, Beograd        5. Od Fatorija do Morandija, Narodni muzej Beograd        6. Leon Koen, slike, Jugoslovenska galerija umetničkih dela        7. Danica Masniković, slike, Galerija ULUS, Beograd        8. Dragan Mileusnić, skulpture, Galerija Kulturnog centra, Beograd        9. Miroslav Pavlović, Definicije, Galerija "Konkordija", Vršac        10. Radomir Reljić, crteži, Galerija Grafički kolektiv