NIN Reklama
Oznaka i datum izdanja
Naslovna stranaPretrazivanjeArhivaRedakcijaProdaja
Naslovna strana broja

Zbirno saznanje

Naziv: Opšta pravna istorija
Autor: Dragan Pantić
Izdavač: Srpsko Sarajevo 2001.

      dr Dragoljub Petrović
       Knjiga profesora dr Dragana Pantića čini sintezu (239 str.) državno-pravne povesti i civilizacijskih vrednosti od nastanka ljudskog društva i države. Autor je koristio postojeću literaturu i vladajuća saznanja, ali je njegov pristup ovom golemom problemu i sagledavanje pojava, istorijskih tekovina čovečanstva, veoma racionalno, stručno i nestereotipno izraženo.
       Prvo su prezentirane karakteristike ljudskog društva u prvobitnoj zajednici sa običajnim pravom. Prva civilizovana društva nastaju u Međurečju - Mesopotamiji gde Sumeri osmišljavaju prototip političke - državne zajednice i pravni poredak u njoj. Ostaje kao hipoteza da su najstarije civilizacije nastale na Dalekom istoku opet u plodnim dolinama reke - Žute (Hoangho) i Plave (Jangcekjang), a čemu - kineskom prostoru, autor posvećuje završna poglavlja. Sumerske države ruše semitska plemena u prodoru sa severnih planina, ali je civilizacija ostala oko Tigra i Eufrata koju prihvataju kultivisani došljaci. Autor posvećuje pažnju vavilonskom carstvu i pravu, pa egipatskoj državi na donjem Nilu. Sledi visokoinovatorska helenska civilizacija dok se valjda kao necelovita - rimska zapostavlja!
       U okvirima srednjovekovne epohe istaknuto je nekoliko "tipova" feudalnih država sa odgovarajućim pravnim poretkom. Istaknuto je, razumljivo, Vizantijsko carstvo kao stožer svetske civilizacije, te arapski kalifat, Tursko carstvo, crkveno i šerijatsko pravo, ruska država i pravo, uključno sa slovenskim običajnim, prapravom, potom zapadnoevropska složena feudalna hijerarhija, nemačke države i pravo, formiranje engleskog parlamentarizma, francuska staleška monarhija do prosvećenog apsolutizma, papska teokratija i Mletačka republika sa njenim progresivnim impulsima u feudalnom sistemu.
       Epoha novog veka je otpočela američkom revolucijom u novom svetu i Velikom Francuskom "buržoaskom", koja je revolucionisala čitavu Evropu. Slede progresivna dostignuća, razvoj pravnog sistema u nemačkim zemljama. Ovim delom su zahvaćena i zbivanja savremene istorije, nemački nacionalsocijalizam, sovjetski državnopravni sistem, britanski parlamentarizam do dvehiljadite godine. Pregled državno-pravne istorije, dakle, doseže sve do XXI veka.
       Sa ove distance, a mi smo već na početku XXI veka, odnosno trećeg milenija civilizovane ere (!), možemo reći da je istorijska nauka i nauka uopšte u stalnom razvoju. To znači da sadašnji nivo nije dovoljan te nemamo dela i sinteze koje zahvataju sve aktuelne pojave i ocene iz čovekove, odnosno ljudske povesti. Poslednjih godina se aktuelizuju izvesne komponente naučne istorije pre svega u sferi nacije i države. Ova grana, državno-pravna istorija, malo je dala na planu naučne obrade i definicije aktuelnih pojmova i fenomena. Često se potežu takva pitanja kao - istorijska prava, nacionalno konstituisanje, državotvornost i kontinuitet državnosti, nacionalni i politički entiteti i slično iz jedne naučne sfere koja čini posebnu naučnu disciplinu emancipovanu iz opšte istorije. Dosadašnja istoriografija je prezentirala dela koja tretiraju samo neke komponente iz političke istorije.
       Posebno se oseća potreba za izradom većih, sintetičnih dela sa širokim zahvatom aktuelne problematike. Naša i svetska javnost je veoma zainteresovana za takva dela koja u biti zahvataju aktuelne tokove istorije i fenomene u žiži interesovanja. Široka javnost želi ne obimna niti parcijalna dela već sinteze koje se mogu brzo pročitati, kako bi se običan čovek informisao o bitnim stranama univerzalne istorije. A u javnom mnjenju vlada uverenje da su naročito obrazovani oni ljudi koji poznaju istoriju.
       U tom smislu knjiga naučnika Dragana Pantića pruža zadovoljstvo čitaocu da može u kratkom roku dobiti zbirna saznanja iz ljudske povesnice. Knjiga je popularno napisana, ali istovremeno ona može da posluži kao stručno sastavljen priručnik na visokim školama. Ovakvo sintetično delo je vredan doprinos inače deficitarnoj literaturi koja se tiče istorije civilizacije, države i pravnog sistema od praistorije do danas.


Copyright © 1996-2003 NIN - redakcija@nin.co.yu