NIN Reklama
Oznaka i datum izdanja
Naslovna stranaPretrazivanjeArhivaRedakcijaProdaja
Naslovna strana broja

Potraga za identitetom

Književni susreti

      Prostor bivše Jugoslavije, posle svega, možda razdvajaju isti ili vrlo srodni jezici, ali ga objedinjuje meteorologija. Kraj septembra bio je na Balkanu vrlo kišovit, kiša je padala i sva četiri dana u Sarajevu, od 26. do 29. septembra, tokom kojih su trajali Treći evropski književni susreti u organizaciji Francuskog kulturnog centra "Andre Malro" i Bošnjačkog instituta (Fondacija Adil Zulfikarpašić). Inače, glavni grad Bosne i Hercegovine, u kojem su još vidni tragovi rata okončanog Dejtonskim sporazumom pre sedam godina, oblepljen je plakatima mnogobrojnih političkih kandidata: kampanja za nove parlamentarne izbore (prvi put na četiri godine otkad je konstituisana "dejtonska Bosna") u punom je zamahu. Sve se to namerniku iz Jugoslavije činilo odnekud poznatim, svejedno da li govorimo o kiši ili o politici.
       Evropski književni susreti koji su za tri godine, koliko traju, očigledno postali prestižna i vrlo dobro organizovana manifestacija (za razliku od mnogobrojnih sličnih pokušaja u regionu, gde je prisustvo samo jednog gosta iz inostranstva razlog da se neki marginalni skup nazove "međunarodnim"), mogli su se pohvaliti i poznatim gostima, i dobrim i zanimljivim programima i lepim interesovanjem publike. Potrošili bismo pola strane NIN-a u nabrajanju svih imena pisaca i prevodilaca pristiglih iz Evrope, uključujući i prostor bivše Jugoslavije. Važniji od toga je utisak da književnost i kultura, kada izbegnu opasnostima instrumentalizacije i manipulacije (što, nažalost, najčešće nije bio slučaj na Balkanu tokom minulih petnaestak godina), mogu mnogo više od politike. Mnogobrojni razgovori, kako oni ceremonijalni i oficijelni, tako i oni nezvanični (ali ništa manje važni), poslednjih kišnih dana septembra u Sarajevu neminovno su proticali u znaku komentarisanja i analize prilika koje su vladale i trenutno vladaju u regionu jugoistočne Evrope, sa ključnim pitanjem, najavljenim u programu: "da li je Evropa počela pre deset godina u Sarajevu, ili je pokopana pod ruševinama Vijećnice i da li će u decenijama koje slede Evropa biti kadra da izgradi vlastiti identitet, da učini dostojnim svoje postojanje, ili je osuđena da zauvek nemoćna zamuckuje i ćutke posmatra realizovanje svetskog poretka režiranog", kako vele organizatori, "u Njujorku, Moskvi ili Pekingu"?
       U nizu uzorno osmišljenih i dobro vođenih programa predstavljeno je mnogo knjiga i mnogo pisaca, među njima i nobelovac Horhe Semprun. Jedno veče posvećeno je i nedavno preminulom sarajevskom pesniku Izetu Sarajliću, koji je, u svoje vreme, objavljivao knjige u Beogradu i prijateljevao sa mnogim srpskim književnicima. Pisac Žan-Mari Laklavetin, jedan od urednika "Galimara", doneo je prvi broj zbornika "Sarajevske bilježnice" upravo u izdanju najpoznatijeg francuskog izdavača. U zborniku su objavljeni tekstovi sa Prvih i Drugih evropskih književnih susreta 2001. i 2002. godine kada su pisci iz svih krajeva Evrope dobili priliku da prvi put posle završetka rata skupno razgovaraju i razmene poglede na današnje stanje u evropskom društvu i kulturi, opet povodom Sarajeva.
       Posebnu pažnju izazvala je promocija prvog broja novopokrenutog časopisa "Sarajevske sveske" koji će donositi književne i druge priloge iz zemalja nastalih posle raspada druge Jugoslavije, a sa ciljem da, negujući duh tolerancije i poređenja novonastalih iskustava i vrednosti, intenzivira kulturnu i književnu saradnju u regionu i podigne nivo obaveštenosti o tome šta rade savremeni pisci južnoslovenskih jezika. Glavni urednik časopisa je Velimir Visković iz Zagreba, operativni urednik je Vojka Smiljanić Đikić iz Sarajeva, a u uredništvu su, između ostalih, i Slobodan Šnajder, Drinka Gojković, Ljiljana Dirjan, Miljenko Jergović, Boris A. Novak, Enver Kazaz, Tvrtko Kulenović, Marko Vešović, Jovica Aćin... Nakon predstavljanja broja upriličen je i okrugli sto za kojim je zaključeno da je pokretanje "Sarajevskih svesaka" konkretan prilog uspostavljanju novih kulturnih veza u regionu.
       U sklopu sarajevskih susreta predstavljeni su i mladi pisci iz Srbije, Crne Gore, Bosne i Hercegovine i Hrvatske. Izuzetno interesovanje pobudili su i susreti sa reporterima iz minulih ratova, a poslednjeg dana, takođe uz izvanredan odziv publike, predstavljen je zbornik "Srpska strana rata" (Samizdat B92) o kojem su govorili Latinka Perović, Olivera Milosavljević i Petar Luković. Kiša, na kraju, nikom nije pokvarila raspoloženje, a nije primećena ni potreba za simultanim prevodom sa bošnjačkog na srpski i hrvatski, i obratno.
      
       MIHAJLO PANTIĆ


Copyright © 1996-2003 NIN - redakcija@nin.co.yu