19.05.
2024.
Iva je iz Kruševca otišla u fabriku ribe na Aljasci: Za mesec zaradiš 10.000 dolara, ali još pamtim šta se kolegi desilo
Iva je iz malog mesta u Srbiji otišla da radi na drugi kraj sveta.
Film
Raskid sa klišeima
Prvih pet mesta ove liste zauzimaju naslovi najboljih filmova koje smo mogli da vidimo protekle godine. Izuzev filma “Sestre Magdalene”, koji je prikazan i u redovnom bioskopskom programu, ostala četiri filma prikazana su isključivo u programima značajnih filmskih festivala u Beogradu: na FEST-u i Festivalu autorskog filma. Za razliku od komercijalnih filmova, koji uglavnom služe za “ubijanje vremena”, pokretne slike koje čine ove i ovakve filmove predstavljaju “jedan intelektualni i emotivni kompleks u izvesnom deliću vremena”.
Filmovi kojima je na ovoj listi ustupljeno šesto, sedmo i osmo mesto, nedogledno su daleko od kriterijuma po kojima je rangirano prvih pet. No, njih treba pomenuti stoga što u okviru savremene nacionalne kinematografije nagoveštavaju izvesno preusmeravanje. Dakle, iz razloga čisto kulturoloških.
Navedena tri filma raskidaju sa klišeima koji su u protekloj deceniji normirali srpski film. Prvo, ishodište nije mentalitetski okvir. Drugo, znatno je uljuđen dijalog. Treće, socijalno-politički kontekst nije obavezujući.
| 1. “Otac i sin”, režija Aleksandar Sokurov (Rusija) 2. “Na ćumur”, režija Andreas Drezen (Nemačka) 3. “Reka”, režija Aleksej Balabanov (Rusija) 4. “Sestre Magdalene”, režija Piter Malen (Velika Britanija) 5. “Karandiru”, režija Hektor Babenko (Brazil) 6. “Sjaj u očima”, režija Srđan Karanović 7. “Mali svet”, režija Miloš Radović 8. “Skoro sasvim obična priča”, režija Miloš Petričić 9. “(A)torzija”, režija Stefan Arsenijević 10. “Država mrtvih”, režija Živojin Pavlović |
Kada je reč o poslednjem filmu Živojina Pavlovića, “Država mrtvih”, najboljem srpskom filmu u prošloj godini, koji je posle smrti reditelja dovršio Dinko Tucaković, treba upozoriti na nekulturan odnos kakav su prema ovom filmu, kojem nije omogućeno neophodno bioskopsko prikazivanje, demonstrirale kulturne institucije ovog društva i ove države.
Zlatko Paković
MUZIKA
Carmina Burana
Tokom svih nedelja koncertne sezone gotovo da nije bilo dana a da se na nekom mestu u Beogradu, u sali Kolarčeve zadužbine, Centru “Sava”, galerijama “Progres” i SANU, nešto lepo i korisno nije događalo za publiku. Tri orkestra, Beogradska filharmonija, orkestar Radio-televizije, Simfonijski orkestar “Binički” (bivši orkestar Vojske Jugoslavije) pokazali su napredak i želju za zdravom konkurencijom. Beogradski gudački orkestar “Dušan Skovran” uspešno se oporavio posle stanja kliničke smrti izazvane suštinskim nerazumevanjem nadležnih institucija zaduženih za čuvanje onoga što predstavlja konstruktivni deo tradicije. U goste su nam, neuobičajenom frekvencijom dolazili odlični muzičari iz čitavog sveta, od najpoznatijih kao što su Zubin Mehta i Šlomo Minc, do onih čija imena još nisu napisana tako velikim slovima. Naši su muzičari pokazali zavidan smisao da svaku svoju šansu iskoriste do maksimuma i dokažu da mi jesmo zemlja ne samo sa ogromnim potencijalom, već i sa sposobnostima u realizaciji.
Ličnost koja je obeležila 2003. jeste dirigent Bojan Suđić sa najmanje dva povoda. Prvi je fascinantno izvođenje dela Karla Orfa Carmina Burana sa preko 600 učenika nekoliko muzičkih škola iz Srbije. Bojan nam je, početkom aprila u Velikoj sali Centra “Sava” pokazao kako se profesionalizam i lični šarm mogu pomešati tako da iza svega ostane sećanje na more prolivenih suza horskih pevača i orkestarskih svirača, ali i publike kojoj su brideli i dlanovi i obrazi. Još jednom se Bojan Suđić upisao u listu velikih kada je sa Nemanjom Radulovićem, osamnaestogodišnjim violinistom na svetskom muzičkom tronu, izveo dva najkompleksnija dela Ludviga van Betovena - Violinski koncert i Devetu simfoniju.
| 1. CARMINA BURANA -BOJAN SUĐIĆ 2. DIVNA LJUBOJEVIĆ i ansambl MELODI 3. ALEKSANDAR SERDAR - pijanista 4. NEMANJA RADULOVIĆ - violinista 5. ELIZABET LEONSKAJA- pijanistkinja 6. MAJA RAJKOVIĆ-ŠLJIVANČANIN - pijanistkinja 7. BEOGRADSKA FILHARMONIJA Uroš Lajovic, Veljko Klenkovski 8. IVANA MILAŠINOVIĆ - mecosopran 9. ZUBIN MEHTA 10. SRETEN KRSTIĆ - violinista |
Troje pijanista nalazi se ovde na spisku najuspešnijih. Aleksandar Serdar zbog Sonata Domenika Skarlatija, odnosno, izvođenja dokaza da za muzičara ne postoji crvena crta o kojoj se mora voditi računa prilikom izbora sopstvenog muzičkog govora, ukoliko ličnost zaista ima šta da kaže. Naravno da to podrazumeva apsolutno znanje i samopouzdanje. U ovom krugu nalazi se i pijanistkinja Elizabet Leonskaja za koju se može reći da, uz Nauma Štarkmana, pripada poslednjim izdancima verujućih da ono što je dobro ne može biti drugačije do večno. Sasvim neočekivano, u godini Sergeja Rahmanjinova zablistala je Maja Rajković-Šljivančanin izvođenjem Rapsodije na Paganinijevu temu kao u transu zaneseno i opčinjujuće.
Veljko Klenkovski, klarinetista, samo je još jedan od dokaza da teorija o nebeskim i ostalim narodima, a ne pojedincima, potpada pod neobično neobične gluposti. Na otvaranju jesenjeg Bemusa, na koncertu Beogradske filharmonije, dve su ličnosti dominirale - dirigent Uroš Lajovic po službenoj dužnosti i Klenkovski kao nešto najlepše što se iz orkestra moglo čuti u delu Zoltana Kodaja “Igre iz Galante”.
Razume se da se na ovoj listi nalaze Zubin Mehta i Minhenska filharmonija, ne zato što su oni bili nešto iznad najboljih već zato što su bili u našem gradu i što dirigent nije uzeo nijednu paru na ime honorara. Može se reći da je Mehta dovoljno bogat da može da poklanja, ali i drugi jesu, pa to ne rade. Ili bi da rade, pod uslovom da se arhimandrit Mojsije manastira Hilandar slika sa njime i da to vide nebeski gledaoci na televiziji u vlasništvu istog (potencijalnog darodavca). Sa druge strane, među onima koji svoj posao rade najčešće besplatno, stoje Ivana Milašinović i Sreten Krstić.
Milena Miloradović
Strip
Impresivno
Protekla godina na srpskoj stripskoj sceni bila je veoma bogata, a događaji raznovrsni.
Svetozar Tomić je još od osnivanja jedan od urednika “Marketprinta”, a i sada je član redakcije ovog uglednog izdavača koji je prošle godine objavio 10 prevedenih stripskih albuma (na žalost, nijedan domaći), 12 mesečnih brojeva časopisa “Stripoteka” i isto toliko “Akire”, jedinog trenutno prevođenog japanskog serijalizovanog stripa. Posle 18 godina od prethodne knjige, za naše prilike takođe spektakularne po formi, publikovao je u tvrdom povezu i u punom koloru raskošno delo “Do visina Olimpa” u kojem se teorijski bavi kod nas skoro nepoznatim i retko obrađivanim periodom, samim počecima savremenog stripa u svetu, pri čemu, uz prevedene stripove, propratno prikazuje opuse tvoraca, nekoliko starinskih legendi sa prelaska 19. u 20. vek.
Po formi neuporedivo skromnija, ali zato po svojoj temi i sadržaju podjednako važna je knjiga Vase Pavkovića. Svoje višedecenijsko iskustvo stečeno u praćenju srpske stripske scene on je sažeo u formu relativno kratkih zabeleški, impresija, osnovnih podataka, sentimentalnih prisećanja, jezgrovitih sudova i preciznih ocena.
I u svetskim relacijama potpuno originalan stvaralački pristup dvojice srpskih đakona, scenariste Nenada Ilića (na FDU diplomirao režiju!) i, teško bi bilo reći crtača, preciznije je kompjuterskog živopisca Milorada Milosavljevića, sveštenih lica koja između sebe i gradova u kojima žive (Beograd i Valjevo) komuniciraju gotovo isključivo Internetom, rezultovao je sa dva stripska albuma “Vladar” (posvećen životu Stefana Nemanje) i “Čudotvorac” (o svetom Nikoli), od kojih je prvi već doživeo dva izdanja. Kompjuterski generisane, u stripske table i kaiševe kombinovane i sa merom u programu “fotošop” dorađivane originalne ikone i freske, apsloutna su novina sa frapantnim rezultatima.
Pored redovnih mesečnih svezaka jednog od najkvalitetnijih svetskih vesterna “Kena Parkera” i vanserijskog albuma “Ovo je čaroban svet” sigurno trenutno najboljeg stripa o deci “Kalvin i Hobs” Bila Votersona, “Sistem Komiks” Zorana Moroa, sa urednicima Igorom Markovićem i Milanom Rusalićem, i dalje kod nas najviše ulaže u domaće autore. To potvrđuju dva albuma “Biča Božjeg” u punom koloru i konačno kompletno predstavljen “Panasonik”.
| 1. Svetozar Tomić: “Do visina Olimpa”, “Marketprint”, Novi Sad 2. Vasa Pavkovkić: “Naš slatki strip”, “Narodna knjiga Alfa”, Beograd 3. “Svetitelji”, “Prolog” /Vrnjačka Banja i “Plato” /Beograd 4. Aleksa Gajić i Valeri Manžen: “Bič Božji” (2. i 3. tom), “Szstem Comics”, Beograd 5. Aktivnosti SKC-a, Beograd 6. “Strip vesti”, Zlatko Milenković, Novi Sad 7. Zoran Janjetov: “Bernar Panasonik”, “Szstem Comics”, Beograd 8. Festivali stripa, Pančevo, Beograd i Niš 9. Art Špigelman: “Maus” (2. tom), “Samizdat B-92”, Beograd 10. “Početnice”, “Hinaki”, Beograd |
Zlatko Milenković je nekako stigao da, pored rada u redakciji “Marketprinta” i petogodišnjeg redovnog nedeljnog uređivanja i emitovanja elektronskog internet časopisa “Strip vesti”, i sam nacrta vrlo solidan originalni strip “Konjić od drveta”.
Drugi pančevački internacionalni festival autorskog stripa “Grrr!”, čiji je spiritus movens, kao i u slučaju pete akcije “Kuhinja”, Saša Rakezić je, kao i prvi, iza sebe ostavio bogat katalog.
Završni tom izvanrednog “Mausa” je u svim aspektima realizovan podjednako pažljivo i ozbiljno kao i prvi.
Izdavač “Hinaki” urednika Vesne i Petra Jevremovića je i ove godine predstavio četiri nove, izvanredno prevedene stripovane početnice: “Kanta”, “Hegela”, “Šekspira” i “Romantizam”.
Slobodan Ivkov
