Pastirska pravda

Crkveni sud Eparhije zahumsko-hercegovačke i primorske, kojim predsedava, kao nadležni episkop, vladika Grigorije, privremeno je izopštio iz crkvene zajednice dvojicu vernika: Nikolu Sekulovića, bivšeg (2004-2008) predsednika Skupštine opštine Trebinje, predsednika stranke Pokret za Trebinje i osnivača nevladine organizacije Liga za zaštitu privatne svojine i ljudskih prava, i Blažu Stevovića, predsednika nevladine organizacije Alternativni klub Trebinje. Reč je o merama za koje bi se retko ko mogao setiti ili ustvrditi da su donete posle Tolstoja. Iz saopštenja Crkvenog suda u Trebinju saznaje se da su Sekulović i Stevović osuđeni “u vezi sa javnim djelovanjem”. U saopštenju se kaže da su “pomenuti u svojim izjavama negirali Bogomdano episkopsko dostojanstvo episkopu Eparhije ZHiP, ružeći u isto vrijeme Nevjestu Hristovu Crkvu Božiju u Hercegovini”. Ističe se da je, “nakon mnogobrojnih poziva na pokajanje”, Crkveni sud doneo jednoglasno odluku “da se zbog javnog necrkvenog djelovanja na godinu dana tj. do Vaskrsa 2010. godine izopšti iz crkvene zajednice Nikola Sekulović iz Trebinja i isti se poziva na pokajanje i da se ova mjera ne odnosi na članove njegove porodice. Iz crkvene zajednice do Pedesetnice – Trojičindana 2009. godine izopštava se Blažo Stevović iz Trebinja i isti se poziva na pokajanje”. Sekulović i Stevović ne mogu “uopšte ulaziti u svete hramove, prisustvovati Svetoj liturgiji niti bilo kojoj sveštenoradnji, bogosluženju, hrišćanskom krštenju, vjenčanju, sahrani itd., a članovima Crkve je zabranjeno moliti se sa izopštenima”. Na kraju, “ukoliko pomenuti i dalje nastave sa svojim otpadničkim djelovanjem”, Crkveni sud će doneti odluku o konačnom isključenju iz crkvene zajednice, “što ne dao Bog”. Nešto više o razlozima zbog kojih su Sekulović i Stevović optuženi da se saznati i iz poziva koji su im upućeni da dođu na suđenje, 6. aprila 2009, u zgradu Eparhije zahumsko-hercegovačke i primorske u Trebinju. U pozivima identične sadržine (pravopisno ne baš sasvim ispravnim), kaže se: “U kancelariji Crkvenog suda lično ćete date svoju izjavu povodom klevetničkog djelovanja u pisanim i elektronskim medijima i blaćenja crkvenih velikodostojnika, sveštenstva i naroda. Ukoliko se ne odazovete na naš poziv navedenog dana, Crkveni sud će na osnovu vaših izjava objavljenih u sredstvima informisanja doneti svoju presudu.” Nikola Sekulović se nije pojavio pred Crkvenim sudom, Blažo Stevović jeste. Iz predsudske prepiske da se zaključiti da je glavni problem u onome što je poslednjih meseci pisano u pojedinim medijima, posebno u banjalučkom Stavu, o vladici Grigoriju i o nekim dešavanjima na području Zahumsko-hercegovačke eparhije. Nikola Sekulović, u izjavi za NIN kaže: “Smatram da sam prije 'suđenja' izmanipulisan-prevaren od strane prota Milenka Sprema koji mi nije dao prave informacije vezano za ovu nezapamćenu farsu u 21. vijeku! Naime, prota Spremo mi je rekao da nemam pravo na advokata, i da se suđenje obavlja bez javnosti. Međutim, na 'suđenju', na kome se ja nisam htio pojaviti bez prisustva javnosti i advokata, i za koji sam rekao da je 'partijski', jer je vladika u posljednje tri godine na budžetu kod Milorada Dodika (pogledati sajt irb.rs), on se pojavljuje kao ’tužilac’!” “Samu odluku da me ’izopšte iz Crkve’ na godinu dana zbog ’verbalnog delikta’, ’dok se ne pokajem’, smatram kao odmazdu vladike Grigorija kome sam putem medija postavio neka pitanja vezana za njegove transakcije i poslove, za koje tvrdim da su nezakonite. Ako bih se ’pokajao’, kao što mi oni preporučuju, ispalo bi da sam ih stvarno oklevetao, što naravno nije istina. Oni, u stvari, traže od mene da slažem sam sebe a samim tim i Boga, da bi se sve zataškalo, a ja pred javnošću ispao lažov. Smiješno i providno. Mogu se jedino ’pokajati’ ako na svjetovnom sudu vladika Grigorije dokaže svoju čistotu za ono što ga mi teretimo – a to je kriminal i korupcija!”, kategoričan je bivši predsednik Skupštine opštine Trebinje. Istog dana kada je zasedao u Crkveni sud, u Banjaluci se pojavio novi broj magazina Stav, ponovo uveliko posvećen vladici Grigoriju. Tu je i otvoreno pismo glavnog i odgovornog urednika ovog lista Slobodana Vaskovića upućeno aktuelnom episkopu zahumsko-hercegovačkom (koga oslovljava svetovnim imenom Mladen Jevrić-Durić), u kojem se iznosi niz teških optužbi na njegov račun, ali i obraća rečima koje ne priliče ni vladici, ni novinama. Sve je, nažalost, otišlo isuviše daleko. Kao što su i neke mere ostale u magli. Konkretno, deo sudske odluke kojim se osuđenima zabranjuje ulazak u hramove, prisustvovanje pojedinim sveštenoradnjama i bogosluženjima, hrišćanskom krštenju, venčanju, sahrani... a članovima Crkve zabranjuje da se mole sa izopštenima. Ko i kako to može da spreči?! Doneta odluka nema instrumentarij kojim bi bila sprovedena. A norma bez mogućnosti sankcionisanja, odnosno sprovođenja prinudom nije norma. Šta ako se tako osuđeni pojavi, kao gost, na venčanju kod svoje braće, kod rođaka, prijatelja...?! Bilo je slučajeva isključenja iz Crkve, ali te odluke nisu sadržale ovakve zabrane. To je bilo primereno u ranijim vekovima, kada je država sprovodila crkvene odluke, kada su crkve bile – državne. Ali, sada to nije slučaj. S obzirom na, kako međunarodnim, tako i domaćim zakonodavstvom, zagarantovana ljudska prava i slobode, ovakvim zabranama, sa njima se dolazi u koliziju. Deluje kao anahronizam.