Istorija zaborava

„Neznani junak“ zabetonirane ploče sa tekstom lažnog sadržaja i sa nacionalističkim prizvukom je – poznat! To je, prema Bitolskom vesniku od 9. septembra ove godine, izvesni Bitoljčanin Mende Šiljakov, koji za tekst sa ploče između ostalog kaže: “Ovo nije napisano protiv nikog i niko ne treba da se naljuti za ovo što sam uradio...“, ali ne objašnjava kako to da srpski vojnici, posle proboja Solunskog fronta, postadoše okupatori. Jedno je nepobitno utvrđeno: to je bio samostalni čin ovejanog nacionaliste na koji je makedonska država reagovala munjevito, akcijom policije koja je ploču „odbetonirala“, odmah posle napisa Anđelke Cvijić, urednice Kulturne rubrike Politike, objavljenog 27. 09. pod naslovom „Slavna istorija našeg zaborava“. Ona je, kao planinarka, učestvovala u akciji PSD „Kopaonik“, Beograd, povodom obeležavanja 91. godišnjice proboja Solunskog fronta, sa zadatkom obnove Srpskog vojničkog groblja u selu Skočivir, 30-tak kilometara od Bitolja i snimila pomenutu ploču kao ilustraciju svog napisa. Što se tiče predivne fotografije koja ilustruje tekst u NIN-u u pitanju je Spomen-kapela na samoj graničnoj liniji čiji je ktitor kralj Aleksandar Karađorđević I, projektant Janko Šafarik, a graditelj pukovnik Radisav Stanojlović. Iznad ulaza blistala je mermerna ploča sa urezanim rečima koje se i danas čitaju kao molitva: „Mojim div junacima i vernim / koji grudima svojim otvoriše vrata Slobode / i ostaše ovde kao večiti stražari na pragu Otadžbine“. Sa desne strane je zvonik, poklon Mihaila Pupina.