Intimni kritičar

Foto profimedia.rs

Junaci romana Grad i psi Vargasa LJose pitomci su Vojne gimnazije Leonsio Prado u kojoj vlada stroga zapovednička atmosfera. Mladi ljudi izloženi su agresivnosti i autoritarnosti koja je piscu dobro poznata, s obzirom na to da je i sam bio polaznik vojne škole. Iako ne u potpunosti autobiografska, proza poseduje snažan pečat ličnog doživljaja.
Kada sam prvi put pročitao ovaj roman, imao sam onoliko godina koliko imaju junaci knjige, rekao je pisac Uglješa Šajtinac. Kaže da je s njima tada delio iste frustracije, koje imaju gotovo svi srednjoškolci. Posle novog čitanja, misli da priča i dalje ima istu snagu.

Na Laguninom književnom klubu postavljeno je pitanje da li je delo Grad i psi možda previše muško i da li je LJosa muški pisac? On je svakako kritičar društva na intimnom planu. Sve što je imao da kaže o vremenu u kome je živeo, o uređenju države i socijalnim prilikama, a nije bio nimalo blagonaklon prema sredini u kojoj je odrastao, zapravo govore svojim specifičnim jezikom likovi iz njegovih romana.

Potekli iz različitih socijalnih sredina, oni čine jezik glavnim junakom knjige! Upravo zbog toga, LJosa je književnik koga nije lako prevoditi. Uz to, kako napominje prevodilac Gordana Mihajlović, nije ga lako ni čitati. Osim nekoliko romana koji su pisani hronološki, dobar deo njegovih dela zapravo je tapiserija, mozaik, slagalica čije će se kockice složiti tek na samom kraju. Značaj knjige Grad i psi izuzetno je velik, pogotovo ako se skrene pažnja na činjenicu da je sredinom prošlog veka, upravo s ovim naslovom, počeo prodor latinoameričke književnosti koja je brzo osvojila svet. Biljana Kovačević Petrović, asistent na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu, ispričala je zanimljivu istoriju tog književnog buma koji je uspeo da pobedi stereotipe koji su se vezivali za ove zemlje. Na samom vrhuncu objavljena je knjiga Gabrijela Garsije Markesa Sto godina samoće, koja je i danas, posle Don Kihota, najprodavanija knjiga sa španskog govornog područja.

Gotovo bez granica kada je reč o interesovanjima, Vargas LJosa poseduje retku snagu da se pobuni protiv svake vrste ugnjetavanja. Doprinos najboljeg đaka latinoameričke književnosti, kako ga savremenici zovu, ogroman je, pa raduje činjenica da ćemo 23. juna biti u prilici da ga vidimo u Beogradu.