Grad srpskih vladara i uglja

Ono što je čini najznačajnijom jeste to što je duhovna kolevka Srbije. Bila je odabrano mesto srpskih vladara. Despot Stefan Lazarević, začetnik moderne srpske države i osnivač Beograda, iz manastira Manasija je upravljao Srbijom.
Prvi put se pominje 1381. godine u povelji darodavca kneza Lazara kao selo Voinci. U znak sećanja na despote Stefana Lazarevića, Miloš Obrenović 1882. godine donosi odluku da se selo zove Despotovac i proglašava ga za varoš.

Opština ima 28.000 stanovnika koji žive u gradu i u 30 mesnih zajednica. Kulturno-istorijski spomenici, prirodna bogatstva, raznovrsnost flore i faune i rečni tokovi pružaju dobre uslove za razvoj rekreativnog, ribolovnog i lovnog turizma. Saobraćajnicama - drumskim i železničkom prugom povezana je sa osam opština. Veliki broj ljudi sa ove teritorije radi u inostranstvu, a veliki broj penzionera vraća se u Despotovac.

Da li su danas prirodne lepote i kulturno-istorijske znamenitosti dovoljno afirmisane i interesantne za turiste, kao i o tome koliko su budućnost i razvoj Despotovca vezani za Resavske rudnike, koji su u problemu, a nalaze se na njihovoj teritoriji, razgovaramo sa predsednikom opštine Nikolom Nikolićem.

Turisti veoma rado dolaze u Despotovac, jer imamo veoma veliki potencijal nekoliko crkava iz 13. veka i manastir Manasija. Na našem području je, a 150 kilometara od Beograda, jedina prašuma u Evropi, zatim jedna od najlepših pećina - Resavska pećina. Buk je najlepši vodopad na Balkanu, zatim, Muzej rudnik sa bogatom kolekcijom eksponata iz oblasti rudarstva. U Despotovcu se održavaju dve veoma posećene i važne manifestacije - Dani srpskog duhovnog preobraženja, koji se održavaju već 20 godina. Kod nas se već dve godine održava Međunarodni viteški festival. Tih dana smo domaćini učesnicima iz preko 15 zemalja sveta. Takmičenje se odvija ispod manastira Manasija.

Mnogo toga imamo da ponudimo turistima, ali su nam problem smeštajni kapaciteti. Nemamo ih dovoljno. Ono što opštini takođe nedostaje jesu dobri putevi.

Za izgradnju puteva potrebna su velika finansijska sredstva, ima li nagoveštaja od strane Vlade Republike Srbije da će se uključiti i pomoći opštini Despotovac?

Nadamo se da će nam Vlada i njeno resorno ministarstvo pomoći u izgradnji puteva. Na teritoriji opštine imamo veoma veliku mrežu lokalnih puteva, ali su oni u dosta lošem stanju. U prethodnih nekoliko godina uradili smo neke deonice, međutim, da bismo razvijali turizam, prvo i najvažnije je da moramo imati dobre puteve.

Postoji mogućnost da se putem M-4 od Markovca do Bora za 70 kilometara skrati razdaljina između Bora i Beograda. Taj put bi napravio bajpas između istočne i centralne Srbije, a povezao bi i opštine Bor i Despotovac. Postoji idejno rešenje i sledi izrada projekta. To je jedna od strateških investicija Vlade Republike Srbije. Opština Despotovac bi tada bila tranzitna, a to znači da bi se mnogo bržim i kvalitetnijim putem stizalo do nas sa svih strana, što podrazumeva da bismo dobili veliki potencijal za razvoj.

Koliko je Despotovac interesantan za domaće i strane investitore?

Do sada se niko ozbiljno nije bavio dovođenjem investitora. Poslednja tri meseca, otkad je formirana nova lokalna samouprava, mi smo u pregovorima sa nekoliko ozbiljnih investitora. Despotovac nema svoju zemlju koju može da ponudi investitorima. Dobili smo podršku od odbornika da uzmemo kredit za izgradnju industrijske zone, ali smo procenili da je ekonomičnije da kupimo firme koje su, zbog neuspešne privatizacije, prestale da rade, da ih preuredimo i ponudimo investitorima. U tim preduzećima već imamo kompletnu infrastrukturu, čak i prugu i adekvatno napajanje strujom. Već smo pokrenuli određene aktivnosti. Stavljanjem u funkciju ovog prostora i dolaskom investitora zaposlio bi se značajan broj mladih ljudi. To nam je veoma značajno jer je u Despotovcu veliki problem to što nam mladi odlaze u inostranstvo. To se masovnije dešava unazad četiri godine jer nemaju posla.

Rudnik Resava je na teritoriji vaše opštine i u velikim je problemima, da li je on dodatni teret za Opštinu?

Rudnik nam nikako ne može biti teret, on je deo nas, on je kičma opštine Despotovac. Pre nego što je otvoren rudnik, Despotovac je bio poljoprivredna opština. U rudnicima radi preko 1.500 radnika, preko 1.500 porodica živi od plata koje zarađuju u rudniku. Ako bi se ugasio rudnik, opština Despotovac bi ostala bez polovine svog stanovništva ili bi bili socijalni slučajevi. To nisu ljudi koji se mogu baviti poljoprivredom, niti oni imaju zemlju.

Resavu čini devet rudnika sa teritorije ruralnih opština Srbije. To je strateško i demografsko pitanje Srbije jer bi zatvaranje ovih rudnika pokrenulo iseljavanje stanovništva sa ovih područja.

Da li smatrate da je moguće da se slika Despotovca u skorije vreme promeni nabolje?

Novoizabrana lokalna vlast će se sigurno potruditi da se u Despotovcu pokrenu aktivnosti kako bi se zadržali mladi, kroz otvaranje novih radnih mesta, zatim da više afirmiše Despotovac i zainteresuje investitore i turiste da dođu kod nas. Da Despotovac bude primerna opština dostojna imena koje nosi.