Tajne pozorišta

Kada pročitate knjigu Triptih o pozorištu, što zahteva priličan trud jer se prostrla na 533 stranice, ostaje vam nesumnjiv zaključak: izdavač Akademska knjiga je objavljivanjem ovog poduhvata glumca, prevodioca i pisca Dejana Čavića (1934) povukla veoma značajan potez. Ponudila je čitaocima specifično štivo koje ima nezaobilaznu vrednost kada se uči i govori o istoriji Ateljea 212, o glumcu i glumi, o upotrebi glasa kao najvažnijeg glumčevog alata u predstavljanju poezije i proze... Reč je o dokumentu i udžbeniku, o knjizi koja otkriva tajne pozorišta, tajne glumačkog zanata, ali ima i lični ton sigurnog aktera koji ubedljivo a nenametljivo svedoči o događajima i ljudima. Dejan Čavić je pre svega pouzdan svedok, blagonaklon i precizan kada pominje ljude i događaje koji su tvorili srpsku pozorišnu kulturu u drugoj polovini prošlog veka. Loši novinari danas, u nedostatku znanja, kad ne umeju da smisle epitet uz neku istorijsku važnost umetničkog dela, posegnu za jednom rečju - kultni! Po tom principu, kultno je sve o čemu se do danas govori kao o velikom uspehu. Autor u ovoj knjizi otkriva pozadinu te reči kada je primenite na predstavu Kralj Ibi, ima odeljak O revolucionarnom glumcu Zoranu Radmiloviću, kao i naslov Predvodnici glumačke moderne Ateljea 212. A tu su Bata Stojković, Petar Kralj, Bora Todorović, Vlastimir Đuza Stojiljković, Mira Banjac, Slobodan Perović, Slobodan Aligrudić, Neda Spasojević, Đorđe Jelisić, Renata Ulmanski i Jelisaveta Seka Sablić. Tu je i podrobno svedočanstvo kako je nastao Novi beogradski stil glume u Ateljeu 212, ko su bili nosioci moderne u pozorišnoj umetnosti, ali nezaobilazna Čavićeva tema – scenski govor. U jednom odeljku, Pesnikova muza i glumčev glas, Čavić na 28 stranica, strofu po strofu, objašnjava zbog čega je tako velika glumčeva odgovornost kada kazuje pesmu Laze Kostića Santa Maria della Salute. Kao glumac koji promišlja, Čavić otkriva detalje o velikanima pozorišta, od Bojana Stupice, Mire Trailović, LJubomira Mucija Draškića... Posebno je zanimljiv kada pod naslovom Zoran vs. Bata, smelo poredi Radmilovića i Stojkovića. Poslastica! R. Stanković