Između realnog i asocijativnog

Mrđan Bajić pripada grupi skulptora koji su svoj umetnički jezik formirali u toku ili neposredno nakon velikih promena na domaćoj sceni, provociranih od aktera takozvane Nove umetničke prakse, ali i na talasima internacionalnih umetničkih stremljenja koji su dopirali iz svetskih kulturnih središta. Integrišući sva ta različita umetnička iskustva, u vibrantnom polimedijskom kulturnom okruženju, ti mladi ljudi su tada uspeli da iznedre originalne umetničke forme, posebne u svojoj reprezentativnosti. Nastala je izuzetna generacija vajara, koji danas, kao profesori, edukuju nove mlade talentovane umetnike, stvarajući tako veoma važnu liniju kontinuiteta u ovoj umetničkoj disciplini. Upravo svi ti višedecenijski aspekti i mene Mrđana Bajića predstavljeni su na retrospektivnoj izložbi u Muzeju savremene umetnosti u Beogradu. Na svih pet nivoa muzeja izloženo je više od 160 radova koji nude priliku publici da u dahu sagleda Bajićev umetnički i pedagoški kontinuitet. U pokušajima za pronalaženje dobrog načina za iščitavanje različitih ravni Bajićevog vajarskog rada predočenih na izložbi, koju su brižljivo kustoski zaokružili Miroslav Karić, Aleksandra Mirčić i Žaklina Ratković, možda bi učinkovit bio onaj koji polazi od njegovog crtačkog opusa. Emotivno intenzivan, dramatičan i upečatljiv, Bajićev crtež pruža uvid u praideju rada, mentalnu imaginaciju iz koje nastaju skulptoralne forme - svojevrsne vizuelne sekvence virtuelne 3D predstave nekog budućeg rada. Ove ideje, u daljem procesu, bivaju interpretirane kao skulpture malog formata, da bi, u zavisnosti od okolnosti, bile realizovane kao skulpture u prostoru. Svaki od radova podrazumeva određeni prostor smišljen kao idealno ili zamišljeno okruženje skulpture i samu skulpturu koja je u svojoj konkretnoj materijalnoj realizovanoj formi najčešće spoj sasvim prepoznatljivog realnog ljudskog, životinjskog ili predmetnog oblika, svojevrsne metaforične ili retoričke glave skulpture, i njenog tela, najčešće datog u formi neobične i teško dokučive konstrukcije. Na neki način svaka skulptura razvija dijalog između konkretnog i apstraktnog, realnog i imaginativnog, pa se samim tim i čitanje rada kreće u nedefinisanom području, negde u relaciji između realnog i asocijativnog. U tom širokom vajarskom asocijativnom narativnom prostoru krije se umetnička, kulturološka, socijalna i lična elaboracija svih tema Bajićevih skulptura. Snežana Stamenković