Transpozicija života

U oskudnoj literaturi o igri od rane renesanse do polovine XXI veka prevedene kod nas, knjiga Balet i moderna igra Suzane Au u veoma dobrom prevodu Katarine Stojkov-Slijepčević, predstavlja izuzetan doprinos boljem upoznavanju moderne igre nastale već početkom dvadesetih godina 20. veka, kao egzistencijalne i umetničke potrebe čoveka da negira i prevaziđe ustaljene klasične forme predrenesansnih, renesansnih i klasičnih baleta doba Luja XIV. Prema DŽimiju Rateru, izvanrednom engleskom poznavaocu igre i pozorišne umetnosti uopšte, koji je napisao i predgovor ovoj knjizi, „moderne igračke trupe izvode dela koja se kreću od narativnog teatra, punog emocionalno rezonantnog pokreta i muzike, do predstava koje liče na šou rok benda na sceni: koreografija može uključivati različite elemente od videa uživo, kompjuterski generisane animacije do izgovaranja teksta uživo (glumca ili igrača). Savremeni koreografi ne daju prednost tehnici na vrhovima prstiju, već podjednako koriste tehnike i pokrete borilačkih veština, džeza, hip-hopa, raznih stilova okretnih igara kao što su fokstrot i tango, i prirodne kretnje kao što su trčanje, preskakanje i padanje“. Stara klasična dela sa orkestarskom pratnjom često se kombinuju sa novonaručenim delima koja po muzičkoj pratnji (pop ili rok muzika, ili elektronska), a samim tim i koracima, koreografskom imaginacijom, i mešavinom stilova, ne liče na nekadašnja, ali imaju veoma jak individualni pečat koreografa i izvođača. Ove promene (na sceni) idu uporedo i sa odnosom publike prema scenskim događanjima. Uporedo sa doživljavanjem igre i umetničke transpozicije igrača i koreografa, u publici se javlja želja da i lično učestvuje u predstavi dopunjavajući improvizovanjem igru i režiju. To je izraz želje publike da kolektivno uzme učešće u radosti stvaranja. Kao što su se u predstavama i povorkama uličnih spektakala stare Grčke pridruživale mase oduševljenih gledalaca, deleći sa izvođačima radost i zanos kolektivne kreacije predstavljanja. Biti, poput glumaca i igrača, „neko drugi“, uvek je zanimalo sve one koji u umetnosti preobražavanja vide mogućnost nadgradnje sopstvene ličnosti karakterima drukčijim od njihovih, sudbinama i situacijama. I danas možemo videti slični fenomen, naročito za vreme predstava Bitef teatra, ili u koreografijama savremenih umetnika kojima publika često „pomaže“ bilo igrom, imitiranjem pokreta, situacija, pa čak i ponavljanjem teksta glumaca na originalan način. To su izazovi kojima publika ne može da odoli, poput dece koja uživaju u podražavanju, izmišljanju, a pre svega u učešću u nečem što jeste transpozicija života, ali je i mnogo više od toga.