Filmomanija

Jedna veoma kvalitetna revija filmova, pod više nego skromnim naslovom Filmomanija, prolazi u prostoru bioskopa Cineplexx Ušće (18-24. septembar) ne naročito zapaženo. U svakom slučaju znatno ispod medijske i gledalačke pažnje koju s pravom zaslužuje, s obzirom na izuzetan kvalitet zastupljenih filmova.

Izbor od trinaest filmova (dvanaest premijernih) ponudio je ujednačen i veoma dobro koncipiran presek recentne produkcije, čije je uporište u jakim, brendiranim autorima prvenstveno evropskog filma. Po svojim estetičkim dometima realan pandan mnogo ambicioznijim festivalskim zamislima (Fest) i prepotentnim revijama, Filmomanija zapravo afirmiše jednu ideju filmske estetike u uzmaku, čija naglašena nekomercijalna nota put do gledaoca postavlja kao svoju problemsku ravan ali i kao konačan cilj.

Ako je suštinska pretpostavka revije da je rađena za nešto zahtevnijeg gledaoca i nešto senzibilnijeg filmskog znatiželjnika, onda se takav na ovogodišnjoj, prvoj po redu, Filmomaniji, sasvim sigurno morao osetiti istinski povlašćen, u odnosu na ne naročito ubedljivu komercijalnu distributersku ponudu. Majk Li, Olivije Asajas, Lukas Mudison te Korneliju Porumboju neosporni su garanti estetičkog legitimiteta ovog izbora, ali su i Hans Peter Moland, Garet Evans ili stari beogradski znanac Mahamat-Saleh Harun, reditelj iz Čada (!!!) ne u manjoj meri učinili početak beogradske filmske jeseni maksimalno uzbudljivim.

Nije ishitreno reći da smo videli pregršt dobrih filmova, i osim što razgoni prilično sumornu sliku koju o svetskom filmu gledalac u Beogradu stiče gledajući (isključivo) američke tehnološke spektakle, pokazuje, a to je za nas najbitnije, potpuno koparalelnu struju svetskog filma koja se ne odriče inherentno bioskopskih prerogativa u svojim filmskim polazištima, ali to ne čini oportunim kalkulantstvom te na planu filmskih sadržaja podražavanjem lošem ukusu.

Film Olivijea Asajasa Oblaci Sils Marije ostavio je u dosadašnjem toku revije najbolji utisak. Asajas, na svom stvaralačkom vrhuncu, maestralnom režijom gradi svoj film pre svega na glumačkoj genijalnosti Žilijet Binoš, kojoj je Kristen Stjuart ne samo adekvatan glumački pandan no jednako nezaobilazan glumački dragulj. Jedan od najvećih filmskih evropskih erudita, Asajas svojim filmom na prilično unikatan način premošćuje sve očigledniji jaz između elitističke, pseudointelektualne francuske filmske kulture i njome sve smorenije filmske publike, i pravi jedan od filmskih vrhunaca godine u hipnotičkoj priči o proslavljenoj glumici koja rotira svoju ulogu u drami kojom je dvadeset godina ranije stekla status legende. Oblaci Sils Marije je film raskošne lepote i rafiniranog kolorita, u kojem se značajnim pokazuje svojevrsno putovanje evropskom kulturom, od muzike i teatra do inkorporiranja pejzažnog slikarstva.

Film Hansa Petera Molanda Po redu nestajanja, retko je viđena bravura čijoj efektnosti doprinosi izvrsna srpska glumačka ekipa sa Sergejom Trufunovićem i Mikijem Krstovićem. Bizaran nordijski humor te inventivna režija ovaj film takođe stavljaju u red najprijatnijih iznenađenja sezone.
Vredni pomena su i filmovi Lukasa Mudisona Mi smo najbolje (duhovito istraživanje dečjeg anarhizma sa pogledom subverzivno uperenim u prividno stabilan svet odraslih), Makondo, Sudabeh Mortezai, oficijelno austrijska produkcija u kojoj se striktno čečenska tema inkorporira u vizuelni stil te etički naboj iranskog filma, sa zapanjujućom glumom naturščika Ramasana Minkailova, i novi, daleko od njegovih najboljih, film Ksavijera Dolana Tom na farmi.