Duboki nesrazmer

Foto Vukašin Veljić

Od filma Tamo i ovde (2009) koji je bio nagoveštaj jednog novog, svežeg i talentovanog glasa u srpskoj kinematografiji, Darko Lungulov je postao reditelj od čijih se narednih filmova očekivalo i na njih bezrezervno tipovalo.

NJegov najnoviji film Spomenik Majklu DŽeksonu, snimljen nakon pet godine pauze po vlastitom scenariju, ne pleni kao debitantski Tamo i ovde. Nedoumice koje je ovaj film izazvao, tiču se najpre čitavog njegovog unutarnjeg sklopa (priče), dosta anemičnog, energije lišenog ritma, neprimerenog bizarnom polazištu njegove osnovne ideje, te prilično spornih glumačkih momenata.

Čitav sklop filma Spomenik Majklu DŽeksonu počiva na prilično krhkoj zamisli glavnog junaka filma, Marka (igra ga Boris Milivojević) da spasi brak koji se urušava, i u jednom malom mestu u unutrašnjosti Srbije, ženu zadrži svojom invencijom, podizanjem spomenika Majklu DŽeksonu, čuvenoj američkoj muzičkoj zvezdi, inače ikoni popularne kulture. Na taj način bi dodatno, od mesta koje faktički odumire kao svojevrsna duhovna pustinja, napravio mesto koje će turistički i ekonomski bujati, i zahvaljujući medijskoj podršci, privući svetsku pažnju.

Postoji duboki nesrazmer između ekscentričnosti Lungulovljeve ideje i njene izvedbe, ili tona njene realizacije. Naime, ekscentričnoj ideji nije saobrazan (komplementaran) adekvatan inscenacijski čin. Bizaran film postaje socijalno angažovan, a nešto što je u osnovi posedovalo štofa za urnebesnu komediju, postaje nepotrebnom konverzijom razvodnjeni uzorak socijalno-ekonomskog dijagnostikovanja, koje pritom, permanentno izbija u prvi plan. Premda Lungulov za svoj turning point ima alibija u uzročno posledičnoj vezi između socijalne vivisekcije i površnog političkog akcentovanja na jednoj strani, i logike delovanja i ponašanja njegovih aktera na drugoj, koherencija izostaje.

Iako je problem uverljivosti jedan od ključnih (film ipak, unatoč svim svojim ekscentričnim ispadima, proishodi iz registra realističkog kazivanja), to nije i njegov jedini problem. Nekoliko drugih spornih momenata takođe ostavljaju mesta prigovorima. Tu su problem deficita informacija o likovima, problem motivacijskih ravni, problem suficitnih likova, kakvi su na primer tajkuni (koji su više nego prigodni budući da nemaju nikakvu narativnu funkciju već puko ilustrativnu).

Spomenik Majklu DŽeksonu je, nesumnjivo, film plemenite zamisli i on radije umesto drastičnih upiranja prstom nudi retoriku nove osećajnosti! koja život malog čoveka uzima kao meru svih stvari. Kao i mnogi drugi noviji srpski filmovi, Spomenik Majklu DŽeksonu greši u nastojanju da jednim istovremenim zahvatom zapravo učini nešto nemoguće: da bude ambiciozan, film dobre zabave, odmeren u svojim rediteljskim pretenzijama, zanatski ubedljiv, glumački atraktivan, a pritom zadrži kritički naboj i jednu vrstu (nepotrebne) političke oštrice koja je tu samo iz straha da film neće biti prepoznat kao ogledalo sredine koja ga je inspirisala.