Likovna muzika

U vremenu stabilne kulturne amnezije naših dana, izložba Đorđa Ivačkovića (1930-2012), pariskog slikara našeg porekla, deluje gotovo kao čin podsećanja. Ivačković ni za života nije bio osobito slavljen u našoj probirljivoj sredini. Pročuo se krajem šezdesetih godina prošlog veka po uspesima koje je postigao kada već nije bio u otadžbini. Smatran je našim izrazitim, zapravo najizrazitijim predstavnikom slikarskog tašizma. Naziv tog derivata tada vladajućeg apstraktnog ekspresionizma dolazi od reči koja na francuskom jeziku u prostom prevodu znači mrlja ili fleka. Običnog laika tašistička slika podseća na brljotinu kakva se može videti bilo gde na nekoj površini.

Za stručnjake, reč je o naročitoj vrsti slikanja kojom se boja nanosi na platno slobodnim pokretima ruke, prskanjem, polivanjem ili kratkotrajnim i kao slučajnim potezima četke - sve u cilju da se ,,prevaziđe standardno slikarsko metijerstvo i klasični estetizam. Nastojalo se, rečju, da se slika ,,pravi na način muzičke improvizacije, postupkom kontrolisane slučajnosti... Danas se u Galeriji SANU mogu videti Ivačkovićeva platna po kojima je bio zapažen u Parizu, pre nego u Beogradu. Budaju se dopalo to što je ,,zaboravio na formalnu lepotu, Šalimou što se ipak ,,ne boji slike kao DŽoan Mičel, Nevenki Bogdanović što mu slike ,,liče na džez kompozicije.

Tokom dugog života, Ivačković nije bitno menjao svoj način slikanja. Slikao je uvek na beloj pozadini, gotovo monohromno, u različitim tonovima smeđe boje. Uz pomenuto prskanja platna (tzv. polucija forme) činio je četkom spontane poteze lazurnim rastvorom umbre, ili pravio utrljane mrlje gustom bojenom masom. U poznije nastalim slikama javljaju se neočekivani znaci Ivačkovićeve potrebe za polihromijom, naznačenom u nijansama tonova cinobera, okeržute i karmina. U isto vreme, on pokazuje i uzdržane znakove nostalgije za čvršćom formom, kao na platnu bez naziva iz 1961... Za stručnjake, više nego za danas sve ređe ljubitelje slikarstva, Ivačkovićevo delo ima evidentnog značaja. On nije zaslužan zato što je otkrio nešto novo - što se u njegovo vreme najviše cenilo - ali ima važnosti kao svedok onog vremena u minulom veku za koje je i danas teško reći da li je slikarstvo u svojim traženjima smisla i istine nalazilo ili gubilo sebe. Kod njega je više nego kod drugih naših apstraktnih ekspresionista, izražena protivrečnost koju je taj ,,stil nosio u sebi: zahtev za ,,čistu subjektivnost stvaralačkog čina sa jedne strane, a sa druge sklonost prema bezličnoj improvizaciji i hazardnom eksperimentalizmu.