Oko sveta

Opasali smo planetu! I Kinu! Ali, i uz pomoć Kine! Srbija do Tokija, pa preko Pacifika i do Los Anđelesa! Od ove godine više ne postoji deo sveta u kojem nisu prisutni, što naša izdanja - što radovi srpskih stripara. To je, podrazumevajući francusko-srpske stripove Zorana Janjetova i Gradimira Smuđe, američko-špansko-srpske radove Rajka Miloševića Gere, pančevačke Zografa i 50-60 drugih naših umetnika, svojim kreacijama i aktivnostima 2021/2022. isposlovala prvenstveno jedna osoba, i to ne iz dosadašnjih stripskih centara - Beograda ili Novog Sada - već iz Leskovca. Srpski stripski Pojas (Strip) i put kao one man show! Zadato je da ova lista ima pet mesta, a likovnu sekvencnu naraciju, ovde skraćeno nazvanu strip, možemo da posmatramo iz najmanje bar isto toliko uglova, izdvojićemo pet najistaknutijih, različitih, no ravnopravnih stavki. Svaku od pet pozicija zauzeće neki, od sebi srodnih pojava za nijansu istaknutiji oblik ispoljavanja, iz ionako neočekivano mnogočlanih „klastera“ na sceni, od vrsta delatnosti koje su se formirale u različitim kategorijama. Izdvojićemo: jednu ličnost, jednog izdavača prevedenih stripova, jedno konkretno prevedeno izdanje, najvažniji festival i najbitnije publicističko izdanje posvećeno stripu. Marko Stojanović (Leskovac, 1978) je pozvan da kao scenarista adaptira SF-priču najpoznatijeg kineskog pisca ovog žanra Liu Cisina (crtač stripa: Milorad Maza Vicanović), koja je objavljena prvo u Kini, a zatim na francuskom, te kao knjiga distribuisana gde god dopire frankofonija (Afrika, Kvebek u Kanadi, Azija, Centralna Amerika...). Gotovo istovremeno je sa Sinišom Banovićem, Aljošom Tomićem i Đorđem Krajnovićem objavio u SAD prvi naš vestern u istoriji srpskog i ex-YU stripa, organizovao 24. Balkansku smotru stripa, pa 22. decembra u najvećem evropskom muzeju stripa u Briselu prvi put otvorio postavku istorije ovdašnjeg stripa, pa izdanja ovde (Vekovnici, Beskrvni...), prevodi u inostranstvu... Po obimu i raznovrsnosti stripskih aktivnosti može da mu parira samo Zoran Stefanović. S Vladom Topolovačkim je objavio knjigu Liberté! Égalité! Bande dessinée!, kreirao veliku izložbu Od Nevena do Betmena, priredio divot-reprint srpskog stripa Petar Veliki iz 1940/41... Oko organizacije neke manifestacije jedino mu je ravan Miki Pješčić, i ove godine tvorac sa naše liste beogradskog 19. Međunarodnog salona stripa u SKC-u. Najznačajniji izdavač prevedenih stripova, po pravilu u obliku tvrdo ili meko ukoričenih knjiga, i ove godine je Čarobna knjiga. U 2022. okruglo 120 naslova (10 stripskih knjiga mesečno!), što klasike, što najnovije produkcije: Sendmen, Ugovor s Bogom, Princ Valijant, Asteriks, Talični Tom, Mračna, Aristofanija, Boa-Mori, Iznogud, Bluberi, te Pratovi, Marvelovi i DC stripovi, japanske mange... Izdanje godine je, i pored nekih malih slabosti, po romanu DŽordža Orvela 1984 kreiran istoimeni strip Gzavijea Kosta. Veliki kolekcionar i izučavalac stripa Oliver Praštalo je, uz napisanu sveobuhvatnu studiju političkih prilika u međuratnoj epohi i njenih aktera, sam prvi put kompjuterski restaurirao i objavio baš sve table serije Stojadin Momčila Mome Markovića, umetnika tada popularnog koliko i Branislav Nušić ili Brana Cvetković. Usput, predstavljajući njegov rani strip Nikodije o formiranju vlade u Beogradu (ništa se ovde ni za skoro vek kasnije nije promenilo!), pomerio je unazad nastanak srpskog moderno koncipiranog serijalizovanog novinskog stripa na 2. februar 1935. Slobodan IvkovTOP LISTA 1. Marko Stojanović, Leskovac 2. Čarobna knjiga, Beograd 3. Gzavije Kost: Orvelova 1984, Komiko, Novi Sad 4. Oliver Praštalo: Stojadin, Samizdat, Beograd 5. XIX Međunarodni salon stripa, SKC, Beograd