Sirova strana politike

Splitska satirična revija „Feral tribjun” ponovo je uznemirila deo javnosti u Hrvatskoj. Ovaj nedeljnik, koji je davnih devedesetih počeo da izlazi kao podlistak „Slobodne Dalmacije” opet nestaje sa nacionalnog kioska. Poslednji broj pojavio se 20. juna ove godine, a čitaocima „Ferala” poručeno je da, posle petnaest godina, list više neće biti dostupan svojoj vernoj publici. Malobrojnoj, doduše, ali ipak dovoljnoj da se „Feral tribjun” godinama izdržava vlastitom tiražom. Novinari i urednici „Ferala” priznaju da više nisu u stanju da izdaju novine koje su dvadesetak godina gorkim humorom tešile svakog ko se pitao šta se to „u tranziciji” desilo s njim i ljudima oko njega. „Feral tribjun” zvanično je ugašen kao niskotiražne i neprofitabilne novine od kojih krupni nacionalni i sitni politikantski kapital u Hrvatskoj više nemaju koristi. On je u dugovima koje ne može da vrati. Kako velikim medijskim koncernima koji se odavno već ne bave novinarstvom, a vest ne bi uspeli da prepoznaju ni da im zapreti golom egzistencijom, tako ni političarima koji smatraju da su predugo protežirali žaoke splitskog humora na svoj račun. „Feral tribjun” je unazad nekoliko godina prelazio u vlasništvo hiperuspešnog hrvatskog medijskog trusta „Europapres holding” Ninoslava Pavića. Dogovoreno je da list sačuva svoju uređivačku politiku, a da potencijalni novi vlasnik odobri kredite i odgodi plaćanje dugova za štampu u „Slobodnoj Dalmaciji”. Sve je bilo toliko ozbiljno da je došlo čak i do „javnog bilježnika”, institucije koja je u hrvatskoj pravosudnoj praksi poznata i kao „pravnik-privatnik”. Posle toga nije se dogodilo ništa. Dugovi nisu vraćeni, krediti nisu odobreni, uređivačka politika lista ostala je ista, a zainteresovani kupci iz „Europapres holdinga” postali su nedostupni ili nenadležni za ovaj značajan medijski transfer. Uredništvo „Feral tribjuna” je, u poslednjem broju koji se pojavio na kioscima, pokušalo da objasni čitaocima suštinu ovog prividnog paradoksa. Nedeljnik koji ne živi od oglasa, jer niko u njemu ne želi da se oglašava, po definiciji je osuđen na propast. A to je, kažu u „Feralu”, moguće zato što „živimo u državi gdje se ‘uspješnost’, kao pokazatelj društvenog etabliranja, i inače mjeri čudnim parametrima”. Slede primeri kojih se deo hrvatske javnosti stidi, a deo se njima ponosi. „Ovdje optuženik za najgora ratna zvjerstva biva izabran za zastupnika u parlamentu, dok najpopularniji estradni fašist u organizaciji političke vlasti drži crnu misu na središnjem zagrebačkom trgu pred desecima tisuća ljudi, i to na bini koja je okićena golemim oglasnim panoima brojnih sponzora, marketinški magovi nemaju predrasuda prema širiteljima mržnje, nego prema ‘radikalizmu’ onih koji se tome suprotstavljaju”. Svi koji su ikada pročitali bilo koji članak u „Feral tribjunu” lako će prepoznati glavne političke protagoniste, marionete i žonglere ove opskurne farse. Nedodirljivog Branimira Glavaša, koji je preživeo štrajk glađu i odlučio da karijeru optuženika za ratne zločine nad srpskim civilima u Osijeku okonča kao saborski zastupnik u Zagrebu, ali i Marka Perkovića Tompsona od čijih se proustaških nastupa formalno ograđuju, a neformalno ih protežiraju političari u vlasti i opoziciji, književnici, režiseri, pa i pristojan deo „besmrtnika” Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti na zagrebačkom Zrinjevcu. Zato je krajnje neprijatno u petak na kioscima kupiti splitski „Feral tribjun” koji piše o sirovoj hrvatskoj zbilji. Ne balansira između Blajburga i Jasenovca, između predsednika vlade dr Ive Sanadera i predsednika Republike Stjepana Mesića, između ovde upravo obeleženog Dana antifašističke borbe (22. jun) i jama u Jazovki gde porodice traže posmrtne ostatke ustaša i domobrana. Krajnje je neprijatno imati u rukama novine koje Marka Perkovića Tompsona ispravno nazivaju ikonom neofašista u Hrvatskoj, a znati da su ovdašnji uglednici poput književnika Ivana Aralice, Hrvoja Hitreca, Dubravka Jelčića, režisera Jakova Sedlara, lekara Slobodana Langa, kao i raznih katoličkih klerika, uz nekolicinu ostalih hrvatskih akademika u javnom pismu podrške istoj personi hrvatske estrade poručili da ona vraća dostojanstvo hrvatskog čovjeka i budi nadu hrvatske nacije... Prekomerno uzrujanom konzumentu hrvatskog informativnog tržišta dovoljno je loše i bez toga. Pogotovo kad, iza pokopanih nada u budućnost domaćeg fudbala, u splitskom satiričnom nedeljniku pročita da je „nogometno ludilo, baš kao i koncertno, idealan medij za afirmiranje ustaštva” i to pokrepi izjavom predsednika Hrvatskog nogometnog saveza Vlatka Markovića da mu je „pobjeda Hrvatske nad Engleskom, na Vembliju krajem prošle godine, draža od ove nad NJemačkom, zbog – Blajburga”. Da se i ne pominje kako se mora osećati politička elita Hrvatske, mahom iz redova vladajuće Hrvatske demokratske zajednice premijera dr Ive Sanadera, kad otvori čuvenu „Feralovu” stranicu „Greatest Shits”. Pa kad potpredsednica Sanaderovog kabineta Jadranka Kosor pročita svoju denuncijantsku izjavu o saborskoj zastupnici Vesni Pusić koju „feralovci” nepogrešivim političkim instinktom prepoznaju kao „Shit of The Week”, svodeći tako pitanje hrvatske agresije na Bosnu i Hercegovinu i benevolentnost aktuelne vlasti prema neoustaštvu Marka Perkovića Tompsona, na upečatljivo zagađivanje hrvatskog građanskog društva ili onoga što je od njega ostalo, a voli da se nazove liberalnom demokratijom. Ako se zna da moderna Republika Hrvatska danas već posrće od umora na varljivoj stazi do Evropske unije koja se povremeno pretvara u komforan evropski autoput, a povremeno zatitra kao fatamorgana na zapadnom horizontu Balkana, nestanak „Feral tribjuna” sa domaćih kioska postaje logičan. Bez obzira na vesti o skoroj proevropskoj vladi koja u Beogradu treba da se formira između demokrata predsednika Srbije Borisa Tadića i socijalista Ivice Dačića, Hrvatska voli i svoje društvene krize, i svoje političke lomove, i svoja istorijska bankrotstva. Voli ih zato što se naciji sugeriše da ima sva prava na njih, baš kao što pojedinac ima pravo na sopstvenu fizionomiju. Ovakvu dijagnozu nekada je na primeru vlastite osobe postavio pisac Vladan Desnica u pomalo zaboravljenom romanu „Proljeća Ivana Galeba”. Virtuoz na violini, koncert-majstor Ivan Galeb svestan je da zbog bolesti nikada više neće prevući gudalom po žicama, ali to ne umanjuje sećanje na muziku koja je stvarala čaroliju namenjenu svima koji su ga slušali. Splitski „Feral tribjun” će, prema iskrenim nadanjima uredništva, možda nastaviti da izlazi posle izvesnog vremena. I da se bavi obrnutom vrstom čarolije. Novinarskom alhemijom koja poluistine, glasine, jeftina politikantstva i politički protežirane komentare zamenjuje informacijama o svemu što se dogodilo, a što naciji niko na vreme nije rekao. Bilo zato što se događaj nije poklopio sa „pravim političkim trenutkom”, bilo zato što je taj politički trenutak opisao tačno na vreme i tačno onakvim kakav je zaista bio...