Snježana i goli car

O Snježani Kordić već smo govorili u ovoj rubrici. To je ona hrvatska slavistkinja koja, posle višegodišnje uspešne karijere na nekoliko nemačkih univerziteta, danas u Hrvatskoj strepi za život, jer joj „domoljupci” ne mogu oprostiti što se suprotstavlja zvaničnoj jezičkoj politici režima. (Biće da ih posebno ljuti što ona svaku svoju tvrdnju potkrepljuje obimnim citatima iz sociolingvističke literature na stranim jezicima, koju oni ni videli nisu.) Krajem prošle godine ponovo je privukla pažnju medija kad je Nenad Popović, izdavač njene najnovije knjige, „Jezik i nacionalizam”, dobio nagradu lista „Zidojče cajtung” za doprinos pomirenju na Balkanu. Pre neki dan se i „Frankfurter rundšau” pozabavio tom temom. Novinar Norbert Mapes-Nidik, specijalista za balkanska pitanja, izveštava svoje čitaoce da su u Hrvatskoj „jezički puristi, koji su narod tokom dvadeset godina učili hrvatskom novogovoru”, krenuli u žestok napad na knjigu Snježane Kordić. „Romanopisac Hrvoje Hitrec, predsednik konzervativnog Hrvatskog kulturnog vijeća”, piše tu, „izjavio je na televiziji da je knjiga ’smeće’... i čak je ministra kulture prijavio policiji zato što je potpomogao izdavanje ove knjige – kao i svih ostalih studija o hrvatskom jeziku. Ali nacionalisti sve više prelaze u defanzivu. Hrabri izdavač Nenad Popović ne da se zastrašiti, kao ni autorka. A neki od vodećih hrvatskih intelektualaca, kao što su dramski pisac Slobodan Šnajder, romansijer Miljenko Jergović ili satiričar Boris Dežulović, osetili su se kao oslobođeni i aplaudirali su Snježani Kordić. Liberalna štampa sa uživanjem nabraja sve apsurde koji proizlaze iz tvrdnje da su hrvatski, srpski, bošnjački i crnogorski različiti jezici. To bi značilo da se svaki Hrvat rađa kao poliglot, jer pored svojega automatski poznaje još tri jezika. Jedan list je zapazio da od sedamdeset hrvatskih ambasadora u svetu samo jedan na svom vebsajtu navodi da, pored engleskog ili francuskog, govori i srpski. Za sve ostale to je nešto što se podrazumeva.” Dalje se u članku kaže: „Izmišljene tvrdnje da se ime jezika određuje ne samo na osnovu njegovih svojstava nego i na osnovu nacionalnosti govornika Kordićeva ne prihvata: zna se da Argentinci ne govore argentinski. Nauka kaže da se o zajedničkom jeziku može govoriti tamo gde postoji više od 75-85 odsto zajedničke leksike, a taj kriterijum četiri jugoslovenska jezika obilato ispunjavaju. Ima novih reči koje se, posle raspada Jugoslavije, grade pre svega u Hrvatskoj i silom uteruju ljudima u glavu, ali i njih, skoro sve, razumeju Srbi, Bošnjaci i Crnogorci.” Po rečima nemačkog novinara, „Kordićeva svoje argumente iznosi jednostavno, jasno i neumoljivo. Srpskohrvatski, kaže ona, nezavisno od fantazija nacionalnih političara, i dalje postoji kao ’policentričan jezik’, onako isto kao što se nemački, engleski, francuski ili španski u raznim zemljama govore u različitim varijantama... Protivnička strana se tokom dvadeset godina nije morala mnogo mučiti oko argumenata, jer su u strankama, izdavačkim kućama i redakcijama oberučke prihvatali doprinos lingvistike ideološkoj odbrani zemlje. Sada kad se neko usudio da ukaže da je car go, nacionalistička strana nema šta da ponudi. Osim besa: posle javnih demonstracija protiv nje u njenom rodnom gradu Osijeku, pa i pretnji ubistvom, Snježana Kordić je prisiljena da krije svoje mesto boravka.”