Viminacijum plus

Objekat: Arheološki naučno – istraživački centar Viminacijuma Autor: arh. Emilija Nikolić Investitor: Arheološki institut, Beograd U okviru arheološkog nalazišta Viminacijum otkriveni su dragoceni ostaci velike rimske naseobine među kojima se posebnim značajem ističu objekti nekropole i termi. Posle njihovog stavljanja pod zaštitne kupole (prikladno izvedene kombinacijom drvenih nosača i platnene teflonske pokrivke), te stalnim otkrivanjem novih graditeljskih ostataka (amfiteatar, akvadukt...) javila se potreba za objektom koji će na samoj lokaciji omogućiti izložbeno i muzeološko predstavljanje nađenih predmeta, stručno organizovanje i praćenje razvoja celog kompleksa, kao i smeštaj za istraživače i posetioce. U koncepcijskoj postavci ovog objekta našla su se, kao osnovni polazni elementi, lokacija, sadržaj i obličje. Za mesto građevine, koja nosi i paralelni naziv Vila rustika, izabrana je skrajnuta udolina severno od Mauzoleja-nekropole koja omogućava dobre interne komunikacije, a pri tom, što je veoma važno, zadržava vizuelnu uzdržanost u odnosu na primarne objekte kompleksa. Centar se prostire na preko 3.000 kvadratnih metara upotrebne površine i obuhvata veoma složen i raznovrstan funkcionalni sadržaj. U prvom redu, već i po svom fokusnom položaju, pažnju privlači atrijum (ili forum u malom). Prilaz atrijumu vodi od glavnog ulaza lociranog na severnoj strani objekta, zatim se pored recepcije dolazi do nešto višeg nivoa koji prati blago uzdizanje terena. Relativno prostrani atrijumski plato prate bočni kolonadni tremovi, a u njegovom centru postavljena je odmereno skrojena fontana. Okružen nizom namenski raznovrsnih odaja i obrađen smionom upotrebom prirodnih materijala, atrijum se odlikuje dobro nađenim preplitanjem antičkog i savremenog miljea, a njegova prostorna kompozicija prilagodljiva je za raznovrsna događanja – od koncerata i povremenih izložbi do raznih skupova, revija i promotivnih priredbi. Uz sve to, predviđena je mogućnost da se nad atrijumom postavi privremena laka pokrivka, što je, evo, našlo praktičnu primenu prilikom prošlonedeljnog velikog skupa održanog pod okriljem Uneska. U nastavku podužne osovine atrijuma, na njegovoj južnoj strani nalazi se naglašeni antički intoniran portal kroz koji se dolazi do izložbene sale, a zatim se stepenicama spušta na prvu suterensku etažu namenjenu glavnoj muzejskoj postavci. Na drugom, najnižem suterenskom nivou formirana je reprezentativno uređena dvorana, koja svojom enterijerskom i instalacionom opremljenošću omogućava održavanje skupova i priredbi najviših organizacionih zahteva. U okvirnim stranama atrijumskog prostora i u drugim delovima razuđene osnove raspoređene su radioničke i studijske prostorije, kabineti, biblioteka, trpezarija sa kuhinjom, mali rekreativni blok i nekoliko smeštajnih soba. Funkcionalni poredak sproveden je umešnom koordinacijom svih činitelja ove složene celine, čime je omogućeno efikasno delovanje svih stalnih službi, miran studijski rad zaposlenih ili gostujućih istraživača, te adekvatan privremeni smeštaj studenata, istraživača i zainteresovanih posetilaca. U enterijerskoj obradi, zavisno od prostora i namene, primenjeni su uglavnom prirodni materijali – drvo, kamen, opeka, keramika – a ujednačena stilska nit dosledno je provedena u ukupnom unutrašnjem uređenju. U spoljnom uobličavanju objekta glavna autorska težnja bila je u dostizanju uravnoteženosti između antičkog duha arheološkog nalazišta i ovovremene sadržajne namene Centra i u tom smislu arhitekt Emilija Nikolić je ostvarila rezultat zapažene kreativne vrednosti. . Objekat je, uz to, okružen sređenim parternim zelenilom sa pristupnim popločanim stazama, platoom pred glavnim ulazom i odgovarajućim parkiralištem. Ukupnim arhitektonskim i upotrebnim svojstvima Naučnoistraživačkog centra, arheološki kompleks Viminacijum je dobio novu vrednosnu komponentu koja će značajno doprineti njegovom ubrzanijem razvoju i još izrazitijem svrstavanju u najznačajnije evropske arheološke komplekse.