Rekord sa povodom

Za mnoge, posebno one koji drže do tradicije i sećanja na neke od najlepših i najuzbudljivijih trenutaka u nastajanju i razvoju kinematografije na ovim prostorima, ovogodišnja jubilarna Pula bila je više od festivala. U Pulskoj areni bili su ponovo zajedno Milena Dravić, LJubiša Samadžić, Rade Šerbedžija, Slobodan Šijan, Lordan Zafranović, Goran Paskaljević, Rajko Grlić, Srđan Karanović, Mira Banjac, Veljko Bulajić dakle neki od sineasta iz različitih krajeva bivše države, čiji je artistički doprinos vezan za najblistavije trenutke jugoslovenskog filma, time i pulskog festivala.

Govori predsednika Hrvatske Ive Josipovića i ministarke kulture Andree Zlatić Violić na otvaranju festivala, mimo očekivanja nisu bili politički obojeni, već je naglasak bio na potrebi da se podstiče i razvija kultura, kulturna politika i kinematografija kao važan deo identiteta sredine.
Da to nije bila puka retorika u politikantske svrhe, pokazao je dalji tok festivala. Naime, u nacionalnom programu hrvatskog filma prikazan je rekordan broj filmova - čak 14. Poznavaoci kinematografskih prilika u regionu znaju da je to rezultat dobro postavljene koncepcije i planskog rada HAVCA (hrvatskog audio-vizuelnog centra) u saradnji sa Ministarstvom kulture i Ministarstvom finansija, po kojem se ne samo osigurava kontinuitet produkcije, već se materijalna ulaganja države u kinematografiju na kraju vraćaju. Za jednu malu kinematografsku zemlju poput Hrvatske, visok broj proizvedenih filmova znači mogućnost pojavljivanja filmova različitih tematskih i stilskih osobenosti. To se upravo dogodilo sa ovogodišnjom hrvatskom produkcijom.

Bilo bi dobro kada bi taj kinematografski model, koji očito daje rezultate, bio primenjen i u drugim zemljama regiona s obzirom na to da su sve te zemlje upućene jedna na drugu, odnosno da se velika većina filmova proizvedenih u eks-Ju regionu, ostvaruje međusobnom koprodukcionom saradnjom. To bi, posledično, omogućilo bolje funkcionisanje zajedničkog filmskog tržišta, po ugledu na skandinavske zemlje.
Od kriminalističkih, žanrovski postavljenih filmova (najbolji je bio Hitac), preko lakih ili sofisticiranih komedija, poput novog Brešanovog filma Sveštenikova deca, do filmova socijalne, angažovane tematike (vrlo dobar film Oproštaj) i onih koji u prvi plan stavljaju estetičke i sinematičke zahteve (pobednički Odbrana i zaštita i Vis--vis).



Najkompletniji film produkcije bio je, nesumnjivo, film Odbrana i zaštita. Film je dobio najveći broj Zlatnih arena nacionalnog žirija i nagradu Međunarodnog žirija kritike FEDEORA. Sticajem artističkih a ne nametnutih okolnosti, u pitanju je regionalni film par exelance: tema je bosanska (radnja filma odvija se u podeljenom Mostaru), režirao je hrvatski reditelj Bobo Jelčić, a glavnu ulogu maeswtralno igra srpski glumac Bogdan Diklić. Na delu je film specifične, nekonvencionalne strukture; to je neka vrsta minimalističkog realizma koji podseća na manir svojstven nekim autorima iranskog filma i, s druge strane, na postupak koji zagovara novi rumunski film. Jelčić taj formalni okvir ispunjava sadržajem koji je obojen mentalitetom i tipičnim psihologijama ljudi s ovih prostora, a u formalnom smislu koristi elemente apsurda i ponavljanja kako bi u dramsku strukturu uneo elemente humornog.
U programu manjinskih koprodukcija dominirali su, kvalitetom, srpski filmovi. Nagrade su, zasluženo, dobili Golubovićev film Krugovi i Paskaljevićev Kad svane dan. Bilo je lepo, korisno i dirljivo biti ove godine u Puli.