Arhiva

Radikali

Jovan Ćirilov | 20. septembar 2023 | 01:00
Radikali


Ličnost koja je dominirala njenom sudbinom, kao i u celokupnom političkom životu, u parlamentu i u zemlji, bio je Nikola Pašić (1845-1926). Istorija Narodne radikalne stranke je dobrim delom i istorija Srbije s kraja prošlog stoleća i prve Jugoslavije, u čijem osnivanju je i Narodna radikalna stranka odigrala važnu ulogu.

Uprošćeno govoreći, smatra se da su radikali prvih godina po osnivanju stranke do Timočke bune 1883. godine bili neka vrsta sledbenika socijalističkih ideja Svetozara Markovića, imajući u Statutu ideju samouprave, a da su zatim postepeno postajali stranka bogatog sloja seljaštva i građanstva, pa sve do toga da su postali stranka krupne buržoazije. Izdvajajući se u pojedinim prelomnim trenucima, nastajale su i druge stranke koje su imale u svom nazivu pridev radikalni, kao što su Samostalna radikalna stranka 1901. i Jugoslovenska radikalna zajednica (JRZ) Milana Stojadinovića 1935. godine.

U novijoj svetskoj istoriji najpoznatije radikalne stranke su Radikalni republikanci u doba Linkolna, a koji su se borili za pobedničke principe Severa u Građanskom ratu (npr. za prava crnaca), kao i Radikalni socijalisti (levi centar) u Francuskoj početkom našeg veka.
Pridev radikalan dolazi od latinske reči radix, koja znači koren biljke. Koren latinske reči koren je radic. U politički jezik reč radikalan ulazi šire u upotrebu u XVIII veku (iako se već u Francuza upotrebljava u priloškom obliku u XIV veku), za one koji traže korenite reforme. Reč radikalizam, kao pojam političke publicistike, pojavljuje se u Francuskoj godine 1820.

U čemu su današnji radikali radikalni, to jest koreniti, ostavljamo svakom pojedincu da presudi danas, a istorija sutra.