Mehanički redosled

Precizan sistem identifikacije, sistematizacije i prezentacije godišnje stripske prakse u Srbiji, upravo zbog njenih neverovatno raznovrsnih, neretko maštovito i inovativno uspostavljenih oblika ispoljavanja (izdavaštvo, predavanja, pedagoški rad sa mladima, vašari po šoping molovima, licitacije originala, saloni, promocije, interakcija sa drugim stvaralačkim disciplinama, prvenstveno filmom, ali i književnošću...), još ne postoji, ali nekakvo razvrstavanje delatnosti ipak mora, dakle može da se izvrši.

Od (grube) klasifikacije prema stripskim aktivnostima zavisi i ova lista, a opet, otvoreno je pitanje kako je sačiniti, jer, najveći problem je kako sameriti (uporediti) značaj jednog izdanja i, recimo, smotre. Ili, čak, kako komparirati dve baš takve, različite višednevne manifestacije - obe međunarodne? Na primer, sjajnog 13. salona stripa u beogradskom Studentskom kulturnom centru čiji je spiritus movens Miki Pješčić, i koja se odvija u jednom velegradu i, na drugim, ne manje važnim osnovama postavljene 17. balkanske smotre leskovačkog gurua Marka Stojanovića, održane u jednom malom mestu na jugu Srbije.

Ipak, najveći problem je koji kriterijum selekcije primeniti i kako izuzetnu količinu odista vrhunskih ostvarenja, prvenstveno likovnih, svesti na samo pet raspoloživih mesta.
Dakle, ovo je, kao i uvek, nešto između epistemološki i birokratski uspostavljene verifikacije (odmah da se izjasnimo - verovatno neobjektivne, a apsolutno sigurno nepotpune) i šture petočlane hijerarhije koja, s obzirom na to da su desetine važnih izdanja i događanja ostale nepomenute, ima samo nekakav mehanički numerički, ne i vrednosni redosled.

S obzirom na ekonomske okolnosti, najvećim uspehom, a bogme i čudom, u 2014. smatramo to što je obim produkcije nesmanjen. Neverovatno! I novosadski Marketprint i dalje redovno objavljuje Stripoteku, i zemunski Makondo nastavlja sa Fantomom, Mandrakom i koječime još, Besna kobila je i ove godine objavila neke sjajne naslove , a i novosadski Komiko, čije sveske Zlatno doba su institucija za sebe, donosi dve nove, 1946. zabranjena Tri ugursuza. Ovo zapažanje smo značajno (i tendenciozno) podvukli istovetnim pozicioniranjem prve tri stavke kao i u listi za 2014.

No, i na Sajmu knjiga, a i na celom tržištu, ne samo Srbije, neprikosnoveno dominira izdavač Darkvud. I dalje sa Čarobnom knjigom, koja je i sama izdavač maestralnih serija luksuznih izdanja Flaš Gordon DŽim iz džungle, Rip Kirbi i Princ Valijant, objavljuje Mebijusova remek-dela, kao i Torgala, ali samostalno... to se ne da nabrojati! Žika Bogdanović je objavio i 3. tom kapitalnog teorijskog projekta. Sistem komiks je i dalje najveći izdavač domaćeg stripa, a ne zna se da li su važniji čudesna Nit umetnosti Gradimira Smuđe i ćerke mu Ivane, ili Vekovnici Marka Stojanovića i nebrojene ekipe crtača.
Samo da i u 2016. bude isto! Više od toga ne možemo da očekujemo!

TOP PET
1. Darkwood Beograd
2. Čarobna knjiga Beograd
3. Žika Bogdanović: Život u večnoj sadašnjosti
(3. tom)
Ateneum/Realisaction, Beograd
4. System Comics Beograd
5. Zdravko Zupan: Stripske majstorije Ive Kušanića Modesty stripovi, London/Beograd