Genocidi, pa još masovni

U Crnoj Gori nalazimo poslednje u nizu onih koji olovkom stvarnog ili izmišljenog genocida pokušavaju da iscrtaju ili podebljaju kartu zamišljene države. Istoričar Novak Adžić piše o budućoj, nezavisnoj Crnoj Gori “sa konstitucionalno i institucionalno izgrađenom crnogorskom nacijom, crnogorskim jezikom, kulturom i crnogorskom Crkvom” u kojoj “srpski populizam i agresivizam, politika velikosrpske asimilacije i hegemonije, mora pripadati istoriji”. Preduslov za ostvarenje ovog cilja je, po Adžiću, pobeda nad “anticrnogorskom nacišovinističkom četničkom politikom... u Crnoj Gori”. Da bi neka politika bila “nacistička”, ona mora biti i genocidna. Dokazivanje prošlih “genocida” i genocida je važno jer se samo tako cilj može predstaviti kao neupitan i samo tada sva sredstva postaju opravdana. Zato su, pošto su Crnogorcima obezbedili sopstveni jezik i crkvu i pojedini “independisti” i “suverenisti” krenuli da traže nedostajući sastojak balkanskog državotvornog recepta.

Adžić piše da su “od 1918. godine, pa nadalje, Srbi u Crnoj Gori vršili... planski genocid nad crnogorskim narodom”. Objašnjavajući koliko je duboko “zabrazdio velikosrpski klerofašizam”, on navodi da su pod “okupatorskom zastavom sa četiri S... Crnogorci doživjeli najveći teror, mučenje, zločine, genocid, kulturocid, asimilaciju od 1918. do 1941. godine.” Pišući o “onima koji uništavaju sve što je crnogorsko”, Čedomir LJešević pominje “svetosavsko-justinijansko kleronacističku velikosrpsku” tezu i “beogradski centar velikosrpskog kleronacizma” koji proizvodi “korpus etnocida, genocida, pa i holokausta, prije u BiH, Hrvatskoj i na Kosovu, a onda i u Crnoj Gori”. Crnogorska etnička asocijacija Australije je na svom veb sajtu objavila tekst Sretena Zekovića. Ovaj tekst, u kome se dokazuje da je “odluka o prisajedinjenju Crne Gore Srbiji... imala uništavajući i genocidni smisao”, možete naći na brojnim suverenističkim Internet sajtovima i forumima. Kao i Adžić, Zeković je svoju pažnju usmerio na “zelenaški oslobodilački pokret... poznat pod imenom Božićni ustanak” i “krvavi bijeli teror” od 1918. godine.

On tvrdi da je “cilj bijelog terora bio genocidno istrebljenje hiljadugodišnje crnogorske istorije i svega crnogorskoga. Genocid nad Crnogorcima ostvarivao se, prije svega, ekonomskim mjerama, tako što se protivnicima ujedinjenja zabranjivalo sijanje njiva kako bi glađu bili izmoreni... Crnogorci se planski raseljavaju izvan Crne Gore, a pomoću njih se vrši etničko čišćenje Albanaca na Kosovu... Ubijeno je više tisuća ljudi, a po nekijem svjedočenjima i više desetina tisuća... Rodoljubi se bacaju u jame. Vješala niču po Crnoj Gori.” Zeković kaže da je srpska “okupacija” najgora u crnogorskoj istoriji, da čak “ni Turci nijesu radili što čine beogradske kesedžije i demokrati”. Srbija, po njemu, nije samo okupator već “denacionalizator” i uništitelj” čiji su zločini rezultat “svetosavskoga fundamentalizma koji đavoljijem sjemenom mržnje zatrova Crnu Goru” i “oslobodilačkog terorizma”.

Genocid su kao argument upotrebljavali i predstavnici druge polovine podeljene republike. Potpredsednik SNS-a Novak Radulović je nedavno izjavio da se “terorističkom albanskom genocidu pridružio na najskandalozniji način režim Mila Đukanovića”. Podgorički Dan navodi da je Radulović izjavio “da samo neko ko je ili sišao s uma, ili je zlokobno zlurad i spreman da po cijenu novih nesreća realizuje najstrašniji duhovni genocid, može tvrditi da jezik kojim su svoja djela napisali Wegoš, Sveti Petar Cetinjski, kralj Nikola... nije srpski.” “Znamo da je ovaj zlokobni duhovni genocid iz Đukanovićeve separatističko-mafijaške radionice i da je to zločin sa predumišljajem i nasilje nad srpskim narodom”, izjavio je tada Radulović.

Genocid je državotvorni zločin. Suština insistiranja na tužbi pred Međunarodnim sudom pravde u Hagu nije u naplati ratne štete koja bi “ekonomski sahranila Srbiju”, već u tome što mnogi bošnjački autoriteti veruju da bi presuda kojom se Srbija proglašava odgovornom za genocid praktično obezvredila ključni deo Dejtonskog sporazuma i omogućila ukidanja Republike Srpske. Enver Čaušević “tužbu BiH protiv SCG za agresiju i genocid” naziva “sudbinskim pitanjem” i “jedinim putem opstanka (bosanske) države”. “Samo na taj način doći će se do ukidanja manjeg bosanskog entiteta, koji je nastao na masovnim grobnicama, logorima, silovanjima, etničkom čišćenju, paljevinama... Ma koliko ukidanje RS danas zvučalo nevjerovatno, to će biti neminovnost ako istrajemo na tužbi”, smatra Čaušević. Fatmir Alispahić u tekstu “Kako ukinuti Republiku Srpsku?” tvrdi da je RS “osvajački i genocidni cilj srpskog fašizma, pa prema tome njeno postojanje ne može imati nikakvo drugo značenje osim genocidnog”. Alispahić piše da je “Republika Srpska spomenik genocidu” i da je “Dejton kriminalni ugovor” i tvrdi da je zato tužba od “životnog značaja” za Bosnu... „sudbinski teža i od ZAVNOBIH-a i od međunarodnog priznanja BiH”.

Brojni bošnjački “genocidolozi” se dele na one koji veruju da je genocid devedesetih samo poslednji u “seriji” od deset genocida nad Bošnjacima, i one koji su pristalice teorije o “genocidu koji traje” i čiji se kraj ne nazire. Prvu, brojniju grupu čine “sledbenici” Mustafe Spahića koji tvrdi da je od 1699. do 1995. godine nad Bošnjacima počinjeno deset genocida. Spahić tvrdi da je “strateg, idejni promotor i agens” većine ovih genocida nad muslimanima bila “crkva”, nekad katolička nekad pravoslavna. Dr Rasim Muminović u studiji “Srbizam i stradalaštvo Bošnjaka” piše o “srpskom neonacizmu”, “četnicima koji bez noža ne bi znali zašto im služi glava” i “genocidnom ratu koji Srbi vode kad god im se za to ukaže prilika”. Autor uzrok genocidnosti Srba nalazi u tome što su oni “bića sa insuficijencijom stida i ljudskog straha koji nije u svim oblicima identičan sa životinjskim. Takvi se više životinjski boje nego ljudski stide zbog čega izbjegavaju neposrednu borbu, što srbizam čini ne samo ideološkim nego i patološkim sindromom”. Alispahić je tekst o “novim kodovima agresije” i “nastavku genocida nad bošnjačkim narodom” završio optimističkom notom da “postoji tračak vjere da Bosna sa Bošnjacima može preživjeti nastavak genocida”. Mada u njegovom, novijem, tekstu “Zašto su Srbi genocidni?” dominira pesimistički ton. Alispahić piše o snazi “srpske ljubavi prema genocidu” i nalazi da je “genocid... utkan u samo povijesno i kulturno biće srpskog naroda”.

Kod svih balkanskih naroda postoje “iskrivljena, površna shvatanja i koncepta genocida i uopšte razumevanja onoga šta ratni zločini znače”. Verovanje da je genocid neprekidan, da se kada jednom počne nastavlja i bez ubijanja, popularan je i među nekim srpskim i albanskim intelektualcima. Kada govore o genocidu, zakrvljeni Balkanci reč redovno koriste u množini. Za mnoge pitanje nije da li je, već koliko puta je njihov narod bio žrtva genocida. Na Kosovu je krajem devedesetih bio dominantan diskurs o otprilike “jednom genocidu dnevno”, kako su mnogi Albanci pokušavali da stranim novinarima prikažu svoju stvarnost pod Miloševićem. Iako je čak i UN-ov Vrhovni sud Kosova u Prištini već “presudio” da “srpske trupe nisu izvršile genocid nad kosovskim Albancima” krajem devedesetih, tvrdnja o srpskom genocidu i danas predstavlja jedan od glavnih albanskih argumenata “zašto se Srbima ne može verovati”.

Albansko opravdanje za zločine nad Srbima posle 1999. godine jeste da je “to ono što se dobije za podršku genocidu”. Srbi koji su oterani su “eksploatatori, krvopije, pomagači ubica i kolege počinilaca genocida”, tvrdi se na popularnom albanskom Internet forumu. Jedan kosovski Albanac piše da su Albanci “bili žrtve mnogih genocida” i da su ih “ti genocidi naučili dve stvari”. Prvo, “da bismo preživeli kao nacija, ne smemo se mešati sa drugim nacijama”, i drugo, “ne smemo verovati nikome u Evropi”. Redžep Kastrati piše u listu Bota Sot da kada se “pomene Beograd, Albanci se uvek sete masakra koji je počinio srpski genocid. Naravno da će sećanja na genocid Srba nad Albancima proizvoditi emotivne reakcije koje se moraju u potpunosti poštovati”. Neumorna albanska lobistkinja Širli Diogardi zahteva da se “Srbija javno izvini Kosovarima (sic!) i Bosancima za zločine protiv čovečnosti i genocid i međunarodna zajednica treba da prizna suverenitet Kosova”. Diogardi zna da reč suverenitet najubedljivije zvuči kada je u istoj rečenici sa rečju genocid, makar taj genocid bio izmišljen. Ovo je posebno korisno ako se ima u vidu da su Toni Bler (direktno) i Hilari Klinton (indirektno) sugerisali da zločini srpskih trupa 1999. godine predstavljaju genocid. Zapadni zvaničnici su tokom kosovskog rata upotrebili čak i sasvim besmisleni izraz “masovni genocid”.

Danas je postalo legitimno govoriti o genocidu nad stanovnicima jednog sela i termin je, bar na Balkanu, umnogome izgubio smisao koji je imao kada je najteži zločin opisan. Zloupotreba i trivijalizacija ove reči koja je prvi put upotrebljena 1944. godine je dostigla apsurdne razmere. Navijači Hajduka su nedavno rukovodstvo koje je upropastilo klub optužili za “najveći sportski genocid”. “Međunarodna mafija” je u medijima optuživana za “genocid nad pticama” u Srbiji, a u Sarajevu su gradske vlasti optužene za “genocid nad psima”. Najčešće se ipak pominje “genocid nad svinjama” kao sinonim za jesenji svinjokolj. Alen Desteks, bivši generalni sekretar Lekara bez granica, tvrdi da je reč genocid postala žrtva “svojevrsne verbalne inflacije, kao što se to prethodno desilo sa rečju fašista”. On smatra da je ova reč postepeno gubila svoje primarno značenje i da je postala “opasno opšte mesto” sa ciljem da “šokira i privuče pažnju na savremene situacije nasilja i nepravde”. Majkl Ignatijev smatra da su je oni “koji je nažalost koriste, pretvorili u banalnu potvrdu statusa bilo kakve žrtve”. Genocid se danas koristi i da opiše stradanje izazvano prirodnim katastrofama ili terorističke napade sa velikim brojem žrtava. U SAD protivnici abortusa pravo na prekid trudnoće nazivaju genocidom.

Balkanska istoriografija neretko podseća na rat stvarnim i izmišljenim genocidima. U potrazi za najstarijim genocidom Hrvatsko slovo je nedavno “otkrilo” da su još “Rimljani proveli genocid nad Histrima”. U prikazu knjige Vasilija Krestića “Genocidom do Velike Hrvatske”, Dragan Nedeljković piše da su “genocid nad Srbima u vreme Pavelićeve NDH, i poslednji, u Tuđmanovo doba” pripremani “pet-šest stoleća... od trenutka kad su se Srbi zatekli sa Hrvatima u istoj državnoj zajednici”. Hrvatski istoričari tvrde da je na Blajburškom polju maja 1945. godine pored hiljada Pavelićevih ustaša ubijeno i više od sto hiljada hrvatskih civila i pokušavaju da dokažu da je “broj žrtava Blajburga veći od broja žrtava Jasenovca”. Oni Blajburg opisuju kao “genocid antifašista”, “Titovu klanicu” i “mega-Srebrenicu”. Dr Petar Vučić na stranici Društva hrvatskih srednjoškolskih profesora piše da je to bio “genocid nad Hrvatima koji nisu dirali ničiju zemlju” i “jedan od oblika srpskog osvajanja hrvatske zemlje”. Slobodna Dalmacija citira Franca Permu koji tvrdi da je “po okončanju Drugog svjetskog rata u Sloveniji izvršen genocid nad slovenskim i hrvatskim narodom”. Splitski dnevnik piše da broj masovnih grobnica u Sloveniji “prema nekim izvorima, dostiže čak četiri stotine”. Slobodna je optužila i njujorški Institut za istraživanje Jasenovca za “internetski genocid nad hrvatskom poviješću” koji je “počinjen” objavljivanjem na Internetu “monstruoznog falsifikata” u formi liste žrtava Jasenovca.

U tekstu “Žrtvoslov Širokog Brijega u Drugom svjetskom ratu i poraću”, fra Andrija Nikić piše da se zločinima u Blajburgu i Širokom Brijegu “Tito svrstava ne samo u hrvatske renegate i izdajice, nego u zatirače vlastitog naroda, u zločinca koji je učinio genocid nad vlastitim narodom”. (Tito se krivi i za genocid nad “400 000 vojvođanskih Nemaca u brojnim koncentracionim logorima nakon Drugog svetskog rata”.) Fra Josip Zvonimir Bošnjaković smatra da u Hrvatskoj “nema pomaka naprijed dok se ne kaže otvoreno da su jugokomunisti izvršili genocid nad hrvatskim narodom u vrijeme komunističkog fašizma... Da bi se došlo do istine, mora se svaki zločin istražiti, povijesno i pravno klasificirati. Tako doći do istine i do toga zašto je hrvatski narod u svojoj povijesti uvijek morao patiti. Zašto su drugi narodi izvršili nad Hrvatima genocid?” Zato ne treba da čudi da je Županijski sud u Gospiću 2003. godine jednom Srbinu iz Korenice izrekao presudu od 13 godina zatvora jer je optuženi “vršio genocid nad Hrvatima sa svojim sunarodnjacima, i to ne samo u zadnjem ratu, već više od 500 godina”. U obrazloženju presude piše i da su njegovi preci došli “zajedno s Osmanlijama kako bi uništili Hrvatsku”.

Ovako temeljna trivijalizacija reči genocid je olakšala posao svima koji žele da poriču genocid(e) ili na neki drugi način zloupotrebljavaju ovaj pojam. Dokazivanje genocida na Balkanu već decenijama najčešće nije u funkciji pravde, istine, žrtava ili manje krvave budućnosti. Genocidi i “genocidi” ne služe samo državotvornim ambicijama već i dehumanizaciji “genocidnih” i popularizaciji šovinističkih projekata koji obećavaju nove genocide.

Gorski vijenac kao Majn kampf Kako je NJegoš postao Hitler i zašto je Ivo Andrić “kandidat za Hag”? Mnogi Bošnjaci smatraju da je NJegoš “otac” i “inspirator” genocida, “fizičkog uništenja i duhovnog zatiranja Bošnjaka kao muslimana”. Brojni bošnjački autori Gorski vijenac nazivaju “NJegoševim Majn kampfom”. “Zašto naša djeca i dalje moraju da uče i čitaju Gor(s)ki vijenac kada je on inspiracija nekima da nas kolju? Zamislite kada bi Jevreji i jevrejska djeca u NJemačkoj trebalo da uče Majn kampf, koji bi to bio apsurd”, piše jedan Sandžaklija na popularnom Internet forumu. Ilja Sijarić naziva Gorski vijenac “srpsko-crnogorskim uputstvom za genocid”. Novak Kilibarda je sarajevskom nedeljniku Dani izjavio da se “NJegoš mora drugačije tumačiti u našim školama... jer, mi moramo jednom priznati da je u svim genocidima koji su vršeni nad narodom muslimana i Bošnjaka, NJegoš bio na usnama tih koji vrše genocid.” Profesor Mustafa Spahić tvrdi da je NJegoš “pružio ideologiziranu epsku podlogu i paradigmu za osam od deset dosadašnjih genocida nad muslimanima Srbije, Sandžaka, Crne Gore i Bosne i Hercegovine”. NJegoš je, po Spahiću, “kao najveći srpsko-crnogorski pjesnik i kao vladika... opjevao, posvetio i u najuzvišenije djelo pretvorio genocid”. Udruženje “Žene Srebrenice” je krajem prošle godine podnelo inicijativu za izmenu naziva osnovne škole “Petar Petrović NJegoš” u Srebrenici. “Smatramo da je ideološka osnova genocida u Srebrenici između ostalog bila i u književno-nacionalističkoj poruci, čiji je autor upravo bio NJegoš. Neka se srpski narod zamisli, kako bi se oni osjećali da djecu šalju u školu koja nosi ime Ante Pavelića ili nekoga od zapovjednika logora Jasenovac”, navodi se u obrazloženju inicijative. Kancelarija visokog predstavnika u Sarajevu je pre nekoliko godina naredila da đaci u Republici Srpskoj iscepaju stranice sa citatom iz romana “Na Drini ćuprija” jer nije bilo vremena da se pripreme novi, od “govora mržnje očišćeni” udžbenici. Sarajevski Dani su objavili tekst pod naslovom “Ivo Andrić – kandidat za Hag?” Ovaj nedeljnik citira Muhidina Pašića, predsednika Bošnjačke zajednice kulture “Preporod” koji tvrdi: “da je živ, Andrić bi morao odgovarati za zločine nad Bošnjacima”. “Slobodan sam kazati da Ivo Andrić, upravo zbog svojih literarnih djela, snosi veliku odgovornost, veću možda i od samih realizatora projekta Velika Srbija. Ivo Andrić, kako svi vole reći, naš jedini nobelovac, bio (je) jedan od onih koji je sijao mržnju i razdor u BiH i jedan od arhitekata zločinačkog projekta Velika Srbija”, kaže Pašić. Sarajevski Dani pišu da Pašić “ne bi bio spomena vrijedan da njegov istup ne predstavlja matricu političkog mišljenja vladajućih struktura ove zemlje”. “Andrić se u svojim djelima (Na Drini ćuprija, Travnička hronika i neke pripovijetke) uveliko etnički ogriješio u odnosu na bosanske muslimane koje je prikazivao u negativnom svjetlu – kao siledžije, kabadahije, pijanice, ubice, nemoralne ljude, perverzne i nakazne. On je na taj način doprinio... scenariju srbijanskog fašističkog režima, na čelu sa Srpskom akademijom nauka i umetnosti, o uništenju bosanskih muslimana i Bosne i Hercegovine kao države”, kaže se u obrazloženju zahteva da se promeni ime ulice u Tuzli koja nosi Andrićevo ime.