Strateško partnerstvo

Ključna sintagma nedavnog susreta francuskog i srpskog predsednika, Sarkozija i Tadića, bila je strateško partnerstvo. Ta sintagma je u modi u međunarodnim odnosima poslednjih godina. Ona je zgodna jer se njome proglašavaju zajednički ciljevi između dveju ili više država, dveju ili više međunarodnih organizacija, a da se ne potpisuje neki ozloglašeni pakt, kompromitovan raznim paktovima pred Drugi svetski rat ili Hladni rat kasnijih decenija. Setimo se samo Varšavskog i Atlantskog pakta. Danas, na primer, postoji strateško partnerstvo između NATO-a i Evropske unije, ili između BRIK zemalja, zvučne skraćenice za Brazil, Rusiju, Indiju i Kinu. One su ponosite što su se povezale strateškim partnerstvom, jer pokrivaju 40 posto svetskog stanovništva. Protiv koga su se oni strateški povezale? Ni protiv koga, izrikom. A pogađate koja zemlja nije obuhvaćena ovim neformalnim povezivanjem i zašto. Nije slučajno što je ovaj termin preneo iz sfere ekonomije u sferu međunarodnih odnosa baš ruski premijer Jevgenij Primakov 1998. godine prilikom svoje posete Indiji. Zaista, zvuči laskavo da jedna od velikih sila, ne najveća, ali ipak velika, kao Francuska, proglašava strateško partnerstvo sa zemljom koja ima nekih deset puta manje stanovnika nego ona. Takvo strateško partnerstvo više liči na ono izvorno, nastalo pre Primakovljeve primene u oblasti ekonomije, koje se sklapalo i sklapa između velikih i moćnih preduzeća sa velikim kapitalom i nekim manjim koje je specijalizovano. Naravno da strateško partnerstvo među državama ima ozbiljne geopolitičke razloge. Jasno je da Francuska, nekada veoma prisutna na Balkanu, ima interes da se strateški poveže sa najbrojnijom nacijom na tom poluostrvu, i to sa onom sa kojom ima prijateljstvo skovano u više ratova i više umetničkih sfera (francuski đaci i pariska škola). Pridev strateški potiče od imenice strateg, nastale od helenske reči stratos, vojska i glagola agein, voditi, što daje reč vojskovođa, te bi strategija bila vojskovođstvo. Reč partner, od koje je napravljena izvedenica partnerstvo, u osnovi ima latinsku imenicu partis, deo celine, ili nešto što sa nekim deliš.