Podsećanje na Vladimira Jovanovića

Proteklog vikenda, u organizaciji Odeljenja za društvene nauke i filozofiju SANU, prvi put je održan jedan naučni skup o lučonoši liberalne ideologije kod Srba - Vladimiru Jovanoviću, i o njegovom značajnom delu u koje spada i višetomni „Politični rečnik”. Vladimir Jovanović je, inače, otac danas mnogo poznatijeg Slobodana Jovanovića. Učešće u radu skupa uzelo je 22 naučnika, među njima više akademika i stranaca. Profesor Dragan Simeunović kaže za NIN da je skup organizovan sa namerom da se ime Vladimira Jovanovića i njegovo delo otrgne od zaborava: - Vladimir Jovanović je bio prvi značajni srpski prozapadni mislilac i uopšte prvi Srbin kome su SAD i ujedinjena Evropa bili uzor, ali je ujedno bio jedan od najvećih patriota svoga doba, što danas izgleda kao teško zamisliva kombinacija. Specifičnost srpskog liberalizma koja se začela u vremenu pre Vladimira Jovanovića, ipak se najpotpunije utemeljila tek u njegovoj političkoj misli. Počev od teonomnog zasnivanja prirodnog prava, odstupanja od pacifizma zarad oslobodilačkog rata srpskog naroda, učenja o smislu žrtve i kritike politike sile i odnosa „velikih” prema „malim” narodima. A naročito insistiranjem na utemeljenju budućeg srpskog društva na tradicionalnim ustanovama srpske patrijarhalne demokratije prema „načelu samouprave”, kao i gorljivim nacionalizmom, orijentisanošću na pravoslavlje, te odbojnošću prema centralizmu i kritikom birokratije kao „nenarodnog bića”. Zatim insistiranjem na stvaranju srpske nacionalne države po cenu rata, sve do deljenja svojih sunarodnika na društveno-psihološke tipove „Srbende” i „gotovane”, a politički na patriote, pasivne i izdajnike, Vladimir Jovanović je uneo mnogo toga originalnog, tačnije mnogo specifično-nacionalnog u teoriju liberalizma.