Arhiva

Nedostatak imuniteta - smrtna presuda

NIN | 20. septembar 2023 | 01:00

Mnoge bolesti pojavljivale su se onda kada su ljudi osvajali nove teritorije; u Americi je došlo do prave kataklizme posle Kolumbovog iskrcavanja u Hispanjoli, danas Dominikanskoj Republici i Haitiju. Tom prilikom došlo je do kontakta između dva sveta i dve pupulacije. Te 1492. godine, Stari i Novi svet koji su hiljadama godina živeli odvojeni jedan od drugoga, spojili su se sasvim neočekivano uz, takođe, sasvim neočekivano nastalu biološku katastrofu. Stanovnici Hispanjole bez ikakve otpornosti, tj. imuniteta na bolesti koje su sobom doneli španski konkviskadori, imali su ulogu nevine, tj. netaknute devojke, što bi lekari lepo i stručno rekli - virgo intactae.

Po iskrcavanju konkviskadora došlo je do velike epidemije u Novom svetu, izazvane svinjskim gripom unetim iz Evrope preko obilja svinja koje je Kolumbo držao na svom brodu ne bi li prehranio posadu. Nešto kasnije, 1518. godine, pošto je došao do Kariba, buknula je epidemija malih boginja koje su prepolovile stanovništvo današnjeg Portorika i Haitija, a potom se raširila i prema Kubi.

Kada je Kortez prodro u Meksiko, 1521. godine, Španci su napali glavni grad Acteka, Tenoktiklan (današnji Meksiko Siti). Tom prilikom svega 300 Evropljana koji su opkolili grad, osvojili su ga posle dva meseca, pošto je polovina od 300 000 stanovnika za vreme opsade umrla od boginja, uključujući i actečkog vođu Montezumu.

Sličan događaj odigrao se i kada je Pizaro napao, deset godina kasnije, Inke. Kao prethodnica, ispred Pizara harale su male boginje, koje su u Peruu obavile prljav posao za Špance prepolovivši stanovništvo za nepunu godinu dana. Tako, tek konstruisane puške-muskete i infektivne klice, zajednički sa malim brojem evropskih konkvisadora, osvojile su pola američkog kontinenta.

Kao milo za drago, Kolumbo je iz Amerike u Evropu doneo sifilis, koji je harao od 1493. do 1494. godine, koliko je trajao Franko-španski rat za prevlast Italijom.

Očigledno je da su katastrofične posledice ranije nepoznatih bolesti mogle nastati zbog nedostatka imuniteta, odnosno nedostatka odbrambenih mehanizama.

Stotinu godina kasnije, kada su Englezi krenuli na osvajanje indijanskih teritorija u Severnoj Americi, nisu oklevali u korišćenju prethodno stečenih iskustava koje su Španci imali na Karibima, Portoriku i Haitiju. Englezi su namerno, gde god su stigli, razbacivali prljave i inficirane čaršave na kojima su ležali njihovi bolesnici od malih boginja, govoreći da je sam Bog poslao svoje “osvetničke anđele da unište neprijatelja”.