Krv

Ovih dana je naša javnost saznala neprijatnu vest da Zavod za transfuziju nikada nije imao manje rezervi krvi nego sada. Tome je uzrok nedavna izmena prava koje imaju davaoci krvi. Ukinuta su dva slobodna dana koja su zaposleni davaoci imali posle davanja krvi i produžen je rok koliko mora proći između dva davanja krvi. I povrh toga novi propis je donesen u leto kada se i inače među našom populacijom smanjuje davanje krvi.

Transfuziju krvi spominju drevni rimski pesnici još u prvom veku pre nove ere. Tadašnja transfuzija nije bila rezultat naučnog istraživanja, već verovanje da mlada krv unesena u venu onemoćalom starcu donosi okrepljenje. Godine 1492. lekari su pokušali da spasu nepokretnog papu Inoćentija Osmog tako što su mu tri pobožna momka dala svoju krv, a on njima svoju. U drevnih Grka bilo je manje smrtnih slučajeva izazvanih transfuzijom, jer oni nisu zdravim davaocima ubrizgavali krv bolesnika. Smrt je često nastupala jer nisu bile poznate krvne grupe. Krv neodgovarajuće grupe izaziva raspadanje krvnih zrnaca pod dejstvom aglutinina krvnog seruma. Banke krvi osnovane su 40-ih godina dvadesetog veka.

Krvne grupe je 1901. godine pronašao austrijski imunolog Karl Landštajner (Beč, 1968 - NJujork, 1943) koji je za otkriće A, B i nulte krvne grupe (AB grupa je konstatovana kasnije) dobio 1930. godine Nobelovu nagradu za fiziologiju i medicinu. On je otkrio i rezus-faktor, pronađen na majmunima tog imena, koji izaziva pobačaj ili teške posledice po novorođenče.

Reč krv je opšteslovenska reč čiju indoevropsku rasprostranjenost pokazuje i drevnoindijska reč za krv kruras, latinska za isteklu krv cruor (ona u venama je sangue) i litvanska reč kraujas.

Izreka “Krv nije voda” poznata je u mnogih naroda, a potiče iz principa rodovskog društva. Kod Nemaca i Engleza ona iskazuje to isto uverenje tako što tvrdi da je krv gušća od vode.