Arhiva

Pomenik Račana

NIN | 20. septembar 2023 | 01:00
Pomenik Račana

Manastir Rača je značajna književna adresa iz vremena kada su knjige bile prava retkost. Ostala je dobro poznata ovdašnja prepisivačka škola. Međutim, do vremena našeg sačuvano je tek malo rukopisa račanskih monaha. Razlog: teška istorijska sudbina manastira Rače i njegove okoline. Posle Velike seobe Srba 1690. godine, u ugarske krajeve preneto je i tako spaseno samo ponešto račanskih rukopisa. Među njima bio je i Račanski pomenik, koji se po svom obimu i obilju imena koja se u njemu pominju ubraja u najbogatije srpske onomastičke spomenike takve vrste.

Ovo značajno pisano svedočanstvo danas se čuva u Patrijaršijskoj biblioteci u Beogradu. A da bi bilo dostupno i široj čitalačkoj publici potrudio se profesor dr Tomislav Jovanović, koji je stručno obradio i priredio njegovo fototipsko izdanje, pod okriljem Fondacije Račanska baština iz Bajine Bašte.

- Pomenik manastira Rače predstavlja jedan od najbogatijih pisanih spomenika sa srpskim imenima – predočava profesor Jovanović. – U njega je upisano oko 15 000 imena, tokom XV veka, na širokom prostoru većine krajeva u kojima su živeli Srbi. Najveći broj njih ponavlja se. Zapaža se da su najčešća ona imena koja su izvedena od imenice vuk, svakako da bi se oterale zle sile od kojih su deca umirala. Pored imena, u pomeniku se nalazi i veći broj mesta iz kojih su poticale upisane osobe. Ovim izdanjem omogućeno je lakše proučavanje jednog tako značajnog spomenika, koji predstavlja sponu između proteklih vremena i sadašnjeg vremena. Uvidom u njega, zapaža se veće bogatstvo i raznovrsnost srpskih imena koja su se javljala u prošlosti. Ovakva izdanja doprinose neposrednijem upoznavanju sa sačuvanim srpskim nasleđem.