Mjanmar

Demonstracije potresaju državu Mjanmar na jugoistoku Azije, o kojoj je moja generacija u gimnaziji učila kao Burmi. Brzi svetski novinari zbivanja su već nazvali “smeđom revolucijom”, jer u pobuni učestvuju mirni budistički monasi. Tako se ta pobuna pridružila pobunama kao što su “plišana”, “narandžasta” i još neke druge revolucije, ako su uopšte revolucije. Jedva sam ušao u trag zašto je Burma dobila, za nas Evropljane teže za pisanje, ime Mjanmar. Odgovor je jednostavan. U zemlji oslobođenoj od kolonijalizma, domaće snage, u stvari vojna hunta, odlučila je da ime države približi tačnom i drevnom izgovoru reči koja znači “snažan”. Ono glasi “mranma”, što su kolonijalisti najpre čuli kao “bama”, a Englezi kao Burma, što su od njih preuzeli Mađari, Nemci, Holanđani, Turci, Finci, Šveđani, Danci i mi. Drugi su opet čuli kao Birma (Rusi, Islanđani, Holanđani), a u Birmaniju su ih pretvorili Italijani, Rumuni, Portugalci, Turci. Česi s najbliži originalu jer ih zovu Barma. Burma je nezavisnost stekla 1948. godine, a ime je promenila u Mjanmar tek 1989. godine kad u zemlji vlast preuzima vojna hunta, koja i danas vlada. Tada je prestonica Rangun dobila novo ime Jangon, takođe bliže originalnom izgovoru. Godine 2006. hunta premešta prestonicu u Naj Pji Tav, dublje u unutrašnjost zemlje u odnosu na lučki grad Jangon. Mjanmar, sa stanovništvom mongolsko-tibetanskog porekla, bio je moćno carstvo već u jedanaestom veku. Tu negde stanovništvo prelazi u budizam. Sve do sredine 18. veka, plemena na prostranim predelima Burme bila su u neprestanom građanskom ratu. Tada ih ujedinjuje vladar Alangraja. Burmu postepeno kolonizuju Britanci, a 1889. godine pripajaju svojoj koloniji Indiji, čiji je deo do 1937 godine. Povod sadašnjim nemirima je povećanje za 500 odsto cena goriva i ukidanje izvesnih subvencija koje su obezbeđivale socijalni mir. Budistički monasi masovno su pristupili pobuni i padaju i sami kao žrtve, pored ostalog stanovništva. Oni koji nešto znaju o budizmu iznenađeni su pobunom. Ali društvena pobuna katkada biva jača od najmiroljubivijih filozofskih i religioznih uverenja. Da li će mjanmarski budisti poslušati Budin nalog koji glasi: “Neka blagost pobedi ljutnju, neka dobro savlada zlo, neka gramzivca nadjačaju darovi, neka lažljivca nadjača istina i neka mržnji preko ljubavi dođe kraj”? I da li će uspeti? Možda će pomoći što ime Jangon znači mesto puno mira, gde se završavaju sukobi.