Istorijski usud

Sa zadovoljstvom sam pročitao intervju sa mojim prijateljem general-majorom JNA u penziji Marijanom F. Kranjcom, jer je to tema koju smo upravo nas dvojica pokušali da razjasnimo, kako u slovenačkoj, tako i u srpskoj naučnoj publicistici. U intervjuu je dodirnuta samo priča o događajima koji su se odigrali najvećim delom pre proglašenja zajedničke države Kraljevine SHS. Međutim, i posle toga, sve do juna 1919. srpski pukovi (5, 7. i 8. pešadijski, 1. konjički puk Miloša Obilića, artiljerijske jedinice i sanitet), zajedno sa slovenačkim, vodili su borbe za severne granice pod komandom proslavljenog osvajača Kajmakčalana generala Krste Smiljanića, tada komandanta Dravske divizijske oblasti sa sedištem u LJubljani. Koruška nije pripala Jugoslaviji, jer su delom nacionalno nesvesni i austrijskom antisrpskom propagandom zavedeni Slovenci, glasali protiv, pa su srpske i slovenačke žrtve ispale uzaludne, bar što se tiče Koruške, dok je južna Štajerska sa Mariborom spasena. Pašić tu nije ništa kriv, jer saveznici nisu priznavali ujedinjene južnoslovenske zemlje skoro do polovine 1919, izuzev SAD, čiji je predsednik Vudro Vilson pod uticajem svoga prijatelja prof. Mihaila Pupina to učinio početkom iste godine. Za njih su austrougarski delovi Kraljevine SHS sve do tada tretirani kao neprijateljske zemlje. Italija je imala veliki uticaj, jer je Londonskim paktom iz 1915. stekla određena teritorijalna prava koja im je novonastala država SHS osporavala. Velika zaštitnica Srbije, carska Rusija, tada već nije postojala i njena prava nije imao ko da štiti, uprkos moralnom dugu prema njoj, jer je svojim pukovima razbila Solunski front i skratila rat bar za šest do devet meseci, kako su to vojni analitičari ustanovili. prim. dr sci Aleksandar Nedok, naučni savetnik Medicinskog fakulteta u Beogradu, u penziji