Praznik na Siciliji

Taormina ima što mnoge druge bogatije i značajnije filmske manifestacije nemaju, a to je veličanstveni auditorijum Grčkog teatra, star više od 2.000 godina, sa više od 7.000 mesta, najlepšu otvorenu scenu na svetu, koja gledaocima pruža veličanstven doživljaj pod mesečinom Sicilije, sa pogledom na vulkan Etnu i panoramu Jonskog mora. Sve to, na žalost, nije dovoljna garancija, u današnja tmurna vremena ekonomske nestabilnosti, za život jedne zahtevne filmske manifestacije. Jer, sredstava je sve manje, a i gledaoci su se proredili. Nova umetnička direktorka ove manifestacije, inače poznata američka kritičarka na dugogodišnjem radu u Rimu Debora Jang, odlučila je stoga da čitavu manifestaciju nekako prepakuje i učini funkcionalnom, tako da zadovolji svojevrsne umetničke kriterijume, ali, takođe, i komercijalno poslovne potrebe filmske industrije i same turističke sredine na Siciliji. Festival u Taormini je, tako, proširen na širu scenu čitave Sicilije, gde su pored veličanstvenog ambijenta Grčkog teatra, u igri sada još tri sjajne otvorene scene - u Palmi di Montekjaro na stepeništu čuvene Majčine crkve, u Sirakuzi u dvorištu dvorca Manijace iz 13. veka, i u Palermu, u botaničkoj bašti iz 18. veka. Pored repriznog praćenja glavnog programa mediteranskog filma, programa novih, pretežno američkih komercijalnih filmova, svaka od ovih sredina je dobila i svoje posebne programe, poput mlade američke komedije u Palermu, novog brazilskog filma u Sirakuzi ili izbora filmova jakih žena novije produkcije u Palmi di Montekjaro. Glavni takmičarski program mediteranskog filma za prestižnu nagradu Zlatni Tauro, o kojoj je odlučivao međunarodni žiri u kome su bili renomirani reditelji Loran Kante, dobitnik prošlogodišnje Zlatne palme i Ari Folman, autor provokativnog animirano-dokumentarnog filma Valcer sa Baširom i američka mlada glumica Ejmi Mulin, doneo je pregršt zanimljivih filmova, veoma različitog kvaliteta. Očigledno da je ovaj program još u stvaranju i traganju, mada, uz komplementarni program Van Mediterana, počinje da daje prve plodove. Tako se ove godine, posle dužeg vremena, na sceni pojavio i jedan film iz Sirije, Duga noć Hatema Alija, sa provokativnom tematikom o političkom maltretiranju neistomišljenika sistema i potrazi za demokratskim promenama, kome je pripala i glavna nagrada festivala. U sličnom tonu potrage za slobodom mišljenja je i film Favzija, Egipćanina Magdi Ahmeta Alija u kome se glavna junakinja mukotrpno bori za svoje mesto pod suncem, dok Marokanac Nur Edine Lakmari (kome je pripala nagrada za najbolju režiju), smelo razotkriva tamne strane svakodnevice mladih ljudi u Kazablanki. Iz Izraela je došao gotovo dokumentaran film Zrubavel Šmuela Berua, prvi film ostvaren od strane etiopijskih Jevreja, koji žestoko raspravlja o tegobama njihovog egzistiranja u matičnoj zemlji. A u ovoj konkurenciji se našao i novi film proslavljenog francuskog reditelja Andrea Tešinea Devojka iz voza, rađen prema istinitim događajima lažne prijave mlade junakinje da je bila maltretirana na antisemitskoj osnovi od nepoznatih počinilaca, koju izvrsno igra Emili Dekuen (dobila nagradu za najbolju glumu) u društvu sa kultnom zvezdom Katrin Danev. Francuskoj kinematografiji, koja je bila u fokusu posebnog programa, ove godine je odata i naročita pažnja dodelom uglednih nagrada Taormine dvema vodećim glumicama, Katrin Danev i Dominik Sandi, na svečanostima upriličenim na velikoj sceni Grčkog teatra. Inače, najviše pažnje van Mediterana privukla su dva američka filma nezavisne produkcije, Bez imena Kari Joji Fukunage na temu potrage za srećom u obećanoj zemlji emigranata iz Južne Amerike i dokumentarac Korso Gustava Rajningera o legendarnom pesniku Gregoriju Korsu. Ovogodišnji program u Grčkom teatru bio je u znaku povratka američke komercijalne kinematografije, koja je i ranijih godina koristila Taorminu kao poligon za lansiranje svojih projekata na pragu leta. Mada je bilo nekih novina, poput debija Vejna Kramera Preći preko u kome igraju poznata imena Harison Ford, Rej Liota i Ašli DŽud, najnoviji film Ane Flečer Predlog sa Sandrom Bulok i Mark Votersovi Duhovi prošlosti devojaka sa Matjuom Makonagejem, ovi filmovi osim tematskih zanimljivosti i provokativnosti, pogotovo u vezi prava na rad u Americi i famoznog zelenog kartona, nisu doneli ništa kvalitetno, niti za pamćenje. U tom smislu, najviše je pokazalo debitantsko ostvarenje Mičela Sušija Siva bašta, film rađen po istinitim događajima, o čemu je sedamdesetih snimljen i dokumentarac, o čudovišnom odnosu majke i ćerke, dve Edi Buvije Bil, rođake Žakline Buvije Kenedi, koje izvrsno tumače DŽesika Lang i Dru Barimor.