Krst tj. križ

Predsednik Hrvatske izazvao je buru reakcija time što je pokrenuo inicijativu da se iz policijskih stanica, kasarni i ostalih javnih objekata uklone krstovi tj. križevi, jer je Hrvatska sekularna država i u njenim ustanovama, po Ustavu, treba da vise samo obeležja hrvatske države, njeni grbovi i zastave. On je u jednoj radio-emisiji naglasio da su državljani Hrvatske i pravoslavci, Jevreji i muslimani, a „nisam primetio da se u državnim ustanovama ističu njihovi simboli“. Čak i Francuska sa velikom tradicijom u toj oblasti imala je teškoće u javnom životu sa religioznim obeležjima. Istovremeno kad je pripadnicama muslimanske religije bilo zabranjeno da pokrivaju lica, čak i umereno hidžabom ili ekstremno burkama, zabranjeno je i hrišćankama da nose oko vrata velike krstove. Bilo je reakcija da je to ograničavanje osnovnih ljudskih sloboda, ali zemlja sa tradicijom svoje, između ostalog, antiklerikalne revolucije 1789. godine nije odustala od pomenutih zakonom propisanih principa. Kako to izgleda u praksi i da li ima kršenja zakona, ne mogu da kažem jer ne živim u toj zemlji, ali prilikom kraćih poseta nisam zapazio žene sa izrazitim religioznim obeležjima bilo koje orijentacije. Reč krst i križ potiču od latinske reči crux, istog značenja kao i nazivi u većini evropskih naroda: cross u engleskom, Kreuz u nemačkom, croce u italijanskom, krest u ruskom, cruz u španskom. Danas je jasno: kad se kaže krst misli se na pravoslavni, a križ je katolički simbol. Međutim, etimolozi naglašavaju da su oba oblika upotrebljavali pripadnici svih varijanti našeg južnoslovenskog jezika. Tako Hrvati upotrebljavaju glagol krstiti i glagolske imenice pokrštavanje i krštenje, kao i reč krštenica ili, danas češće, krsni list. Srbi opet u svakodnevnom govoru upotrebljavaju kraću reč križaljka nastalu kod Hrvata, pored varijante ukrštene reči. Postverbal kriška (hleba, sira, lubenice) dokaz je da su Srbi nekada reč križ takođe smatrali svojom kao i krst. Ne bez razloga neki etimolozi reč krst vezuju za Hrista, kao miropomazanog (grčki chriein, miropomazati), Danas izrazito hrišćanski simbol – krst, veoma je stari znak, postojao je i u drevnih Egipćana, kao ang, simbol života, istina drugačijeg izgleda - sa kružićem umesto gornjim krakom. Krst je postao simbol hrišćanstva jer je Hristos razapet na krstu, žrtvujući se za ljude i preuzimajući na sebe njihove grehe. Kao sredstvo mučenja razapinjanje na krst ukinuo je Konstantin Prvi Veliki (rođen u Nišu 285 – umro u Nikomediji, danas Izmit, u azijskoj Turskoj 337. godine), kad je prihvatio hrišćanstvo kao povlašćenu religiju, da bi smrt na krstu pre vaskrsenja bila privilegija samo Spasitelja. Po legendi, pred pobedu protiv jednog od suparnika pojavio mu se na nebu krst sa natpisom: „U ovom znaku ćeš pobediti“. Smatra se da je njegova majka Jelena zaslužna za kult krsta, jer je, po legendi, pronašla njegov deo na kom je Isus razapet. Srpska epika posebno poštuje ovaj hrišćanski simbol sa poznatim sloganom koji se isticao u borbi za oslobođenje: „Za krst časni i slobodu zlatnu“.