Vetar, oluja i zemljotres

Višegodišnji običaj da svoju kolumnu posvetim romanu dobitnika NIN-ove nagrade, ozbiljno je ugrožen strašnom činjenicom da je sa lice zemlje nestalo za nekoliko sekundi možda i dvesta hiljada duša. Desilo se da je u oba slučaja reč o prirodnim pojavama. Roman dobitnice ovogodišnje nagrade za roman godine zove se „Glasovi u vetru“, a njeno prezime je Olujić. Dvesta hiljada Haićana umoreno je trusom ubistvene jačine. Kad bismo na nekom skupu zatražili da odamo minutom ćutanja poštu svakom poginulom na Haitiju, stajali bismo nemi više od 3.000 sati. Gordana Olujić na završnim stranicama svog romana navodi mišljenje naučnika da nečijom smrću pokojnik izgubi dvadeset i jedan gram težine. To bi se, ako verujemo naučnicima, moglo smatrati težinom duše. U tom slučaju u Port-o-Prensu, gotovo do temelja razorenom glavnom gradu Haitija, preseljeno je u večnost više tona duše. Ovo što napisah, merljivo je ljudskim merama. A ono što je nemerljivo jeste tuga preživelih, jad njihovog poslovičnog siromaštva najsiromašnije države zapadne sfere, siromašne do biblijskih razmera. A reč je o prvoj nezavisnoj državi crnog stanovništva, osamostaljenoj još 1804. godine. Haiti je do tada bila francuska kolonija. NJen naziv na jeziku domorodačkog Aravati plemena znači „planinska zemlja“. Glavni grad od 1749. godine nosi francusko ime Port-au-Prince („Luka princa“), istoimena morska uvala, tako nazvana po imenu broda koji je tu 1706. godine pristao. Vetar iz naslova nagrađenog romana „Glasovi u vetru“ je opšteslovenska reč nastala iz drevnog glagola vejati (duvati) , koja je u našem jeziku sačuvana samo u izrazu „veje sneg“. Reč je verovatno i indoevropska, ako imamo na umu da je srodna sa engleskom i nemačkom reči wind i francuskom vent. Reč oluja iz autorkinog prezimena potiče od praslovenskog glagola ohlujati, duvati, prodirati spolja. Grozdana na 183. stranici svog romana navodi kao moto citat iz Knjige proroka Isaije: „ ... i čovjek će biti čovjeku kao zaklon od vjetra“.