Barikada

Internacionalizam barikada je srednje komplikovana reč sa stanovišta njenog porekla. A za Srbe, bar za one koji na tu temu ovih dana donose odluke, još jedan ispit da li je politika umetnost mogućnog ili nemogućnog. Događaji oko barikada na našem jugu tako se munjevito odvijaju da tekstovi dok izađu iz štampe zastarevaju, čak i u dnevnim novinama, a pogotovu po nedeljnicima. Zato ću se u daljem tekstu baciti na barikade (još ih nema u Beogradu), ne na one od polomljenih predmeta, već na etimologiju. Kako sam u svom budućem Srpskom etimološkom rečniku već uveliko obradio reči na slovo B, evo ga u celini: barikada ž., prepreka napravljena od raznih predmeta, u uličnim borbama. Internacionalizam, po nekim etimolozima, nastao u francuskom (barricade, 1570) od reči barriques, burad, u gaskonskoj varijanti barrico, jer su barikade najčešće pravljene od gomile buradi, a po tumačenju drugih etimologa, koje ima više pristalica, reč je nastala od italijanskog glagola barrare, zagraditi, koja potiče od imenice barra sa primarnim značenjem motka, a sekundarnim prepreka. Prve širom poznate barikade postavili su Francuzi još 12. maja 1588. godine kako bi onemogućili snage verne kralju Anriju Trećem da spreče njegovo svrgavanje sa vlasti. Ideju da se pribegne barikadama dao je španski ambasador Bernardino de Mandosa, koji je preporučio taj metod koji su Španci primenjivali u uličnim borbama u Holandiji. U romanu „Jadnici“ (1862) Viktor Igo je ispisao u svetskoj književnosti najpoznatije stranice o barikadama u ulici Sen-Deni, koje su republikanci podigli tokom svoje pobune juna 1832. godine. Francuzi su zatim postali specijalisti za barikade. Dižu ih i tokom Pariske komune 1871. godine. Postoji legenda da je buržoazija probila pariske bulevare da se barikade ne bi mogle podizati po tim širokim saobraćajnicama. Legendu je demantovao maj 1968. godine. Romen Rolan je u svom obimnom romanu „Žan Kristof“ (1904-12) napisao i ove reči: „A onda je stari atavizam pariskih revolucija podigao barikade.“