Kulisa skrivenih sklonosti

U ovom terminu, njena izložba kao da predstavlja patriotski podvig, pre nego kulturni događaj. Ona pokazuje da naš centralni hram umetnosti deluje i ako od početka ovog veka zapravo (kao da) nema svoju kuću. Ivanovićevoj kao da je suđeno da se u pomenutom hramu predstavlja kao heroina kulturnog patriotizma. Kada je davne 1878. godine neveliki legat njenih slika pristigao iz rodnog joj Stonog Beograda u Mađarskoj, i srećno smešten u riznicu beogradskog Narodnog muzeja, zahvalna Uprava ustanove odala je priznanje umetnici, ističući da ,,te slike imaju ne samo svoju nacionalnu, već i umetničku vrednost“. Znači, prvo nacionalnu, pa onda umetničku... Delo Ivanovićeve isticano je kao dokaz da nam je nacija kulturna, jer u njoj ,,i ženske (!) mogu dostići znatno savršenstvo u umetnosti“. Dakle, čak i ženske! Trebalo je da prođe dosta vremena, pa da taj kulturni narod shvati da je Ivanovićeva nekrunisana kraljica našeg bidermajera, rodonačelnica velikih srpskih žena, od Nadežde Petrović do Marine Abramović... Danas nas manje impresionira to što je Ivanovićeva tako dobro naučila ono što se na onovremenoj bečkoj umetničkoj akademiji predavalo. Da li se divimo, kao nekad, njenim naslikanim korpama sa grožđem na čijim zrnima se vidi beličasti prah prirodnog ploda? Šta bismo rekli o vencima na baldahinu nad glavom kraljice Jelene Ugarske, poreklom Srpkinje, sa onog platna iz 1865, u čiju slavu je bidermajersko stilsko „poštenje“ podređeno patriotskom angažmanu? Zanimljivija nam je zagonetna ličnost Ivanovićeve, usamljene lepotice o čijoj čednosti razmišljamo u dilemi, kao o kulisi prikrivene lezbijske sklonosti, ili primeru samosvesne, feminističke gordosti... A mislili smo da je Katarinino vreme prošlo.