Lutalice po talasima

Iako je bilo brojnih potvrdnih primera, evropski intelekt vređa ovaj mogući susretni plan, i premda evropski intelekt erodira a Holivud se razvija (što, naravno, ništa ne dokazuje!), nismo daleko odmakli od početnih argumenata u jednoj, inače žučnoj raspravi.

Gravitacija reditelja Alfonsa Kuarona divan je primer veličine jednog stvaralačkog dela, retke osmišljenosti i manifestovanja kreativne inteligencije, pod plaštom nemilosrdnog eksploatatorskog sistema profitabilizma i manipulacije.

Reditelj veličanstvenog filma I ja tebi kevu ne samo da je napravio promišljen, kompleksan, veoma rečit film, no ispod ruha njegovog svemirskog superspektakla postoje slojevi značenja koji tek čekaju pažljivog tumača.

Alfonso Kuaron je, praktično, nastavio tamo gde je stao Andre Tešine 1985. godine kada je filmom Randevu (sa Žilijet Binoš i Žan Lujem Trentinjanom) snimio sinemaskop s dva glumca. Destabilizacija sistemskog ponašanja u dotadašnjoj upotrebi formata, njegovoj nameni i svrsi, činila je Tešineov film čistim andergraundom u domenu konvencionalnog narativnog filma.

Gotovo identičan slučaj je i s Gravitacijom, koja je po svim parametrima vrednovanja, manje film a više subverzija. Ne ulazimo u njegove konstitutivne stilske odlike kakva je mestimična upotreba baleta kao narativne logistike (nezaboravan je ples u svemiru Klunija i Bulokove, inače u njenoj jedinoj velikoj ulozi u karijeri). Napraviti svemirski superspektakl (pa još u 3D) sa dva glumca i pritom jednog od njih izbaciti iz fabuliranja maltene u trećini filma je u konstelaciji industrijskih potreba i strategija filmskih koncerna čist eksces, ako ne i drskost bez presedana.

Gravitacija je film koji je na putu da promišlja večnost, ali to ne čini jer mu je ona strana bez prisustva ljudi (Mrzim svemir!, kaže Sandra Bulok u jednom trenutku). Polazna premisa za ovo promišljanje je ujedno i njegova negacija.

Bez obzira na to što ostaje da se vidi da li je rađanje zore iz svemirske perspektive makar analogno onom viđenom sa Zemlje, cinizam ovog otkrića ogleda se u jalovoj spoznaji da je čak i za naučne potrebe ljudski život previsoka cena, ali i više od toga, cena koja čoveka u susretu sa svemirom ostavlja u monološkoj situaciji tamo gde bi sa naučnog (ili metafizičkog) stanovišta bio neophodan dijalog.

Stoji da iz vizure Kuarona svemir ima svoju surovu lepotu ali ostaje diskutabilno koliko je ova lepota korespondentna ljudskim potrebama. U tom smislu, Gravitacija je film koji osmišljava problem a ne trasira puteve ka rešenju. Jedan od njegovih najvećih podviga je (inače veoma retko na filmu) što u osnovi kamerna drama funkcioniše kao spektakl.