Ni legata ni slika

Već skoro dve godine, zahvaljujući najviše sestri, sestričini i bratancu pok. Petra Lubarde, u javnosti se pokreće, najčešće putem štampe ali povremeno i putem drugih medija, pitanje sudbine brojnih dela slikara Petra Lubarde koje je stvorio do svoje smrti, sada već davne 1974. godine. Interesovanje je još više pojačano kada je šira javnost informisana o tužnom stanju u kome se nalazi njegova udovica, mada se ne može reći da je njena situacija bila nepoznata krugovima zaduženim za kulturu u Beogradu.

Ovo moje obraćanje samo ima za cilj da javnost precizno obavesti o činjenicama vezanim za ostavštinu Petra Lubarde, najviše zbog toga što se u svim člancima, reportažama, izveštajima i slično govori o legatu Petra Lubarde, što ne odgovara istini. Naime, legat Petra Lubarde jednostavno ne postoji.

(Legat, ili isporuka po Zakonu o nasleđivanju koji je trenutno na snazi, predstavlja određenu korist koju zaveštalac testamentom ostavlja određenom licu iz svoje zaostavštine – Pravna enciklopedija, izdanje Savremene administracije, Beograd, 1989, strana 714.)

Petar Lubarda je preminuo 13. februara 1974. godine i u ostavinskom postupku koji je vođen posle njegove smrti pred Drugim opštinskim sudom u Beogradu O. br. 115/75, supruga Petra Lubarde, Vera Lubarda, dostavila je na proglašenje testament Petra Lubarde koji je datiran 9. februara 1974. godine, znači četiri dana pre njegove smrti. U tom testamentu ne postoji nikakva odredba kojom Petar Lubarda ostavlja legat bilo kome, a pošto je supruga pok. Petra u ostavinskom postupku tvrdila da Petar nema nikakve imovine, to je Sud rešenjem od 10. januara 1980. godine obustavio ostavinski postupak. Međutim, 11. aprila 1974. godine pred Drugim opštinskim sudom u Beogradu zaključen je Ugovor II Ov. br. 40/74 između Vere Lubarde, supruge pok. Petra, i grada Beograda koji je tada zastupao predsednik Skupštine grada Beograda Branko Pešić. U tom ugovoru je navedeno da je Vera Lubarda vlasnik imovine koja se sastoji od pokretnih stvari: slika, studija i crteža njenog supruga Petra Lubarde i da poštujući njegovu želju poklanja gradu Beogradu slike, crteže i studije svog muža, a da su tačan broj, spisak i detaljan opis sa fotografijama priloženi Ugovoru kao njegov sastavni deo. Takođe prenosi u svojinu grada Beograda i originalan nameštaj i pribor koji se nalazio u ateljeu Petra Lubarde. Citiranim Ugovorom se grad Beograd obavezao da osnuje spomen-galeriju pod nazivom “Atelje Petra Lubarde” u sastavu Muzeja savremene umetnosti.

Navedeni spisak i detaljan opis sa fotografijama ne nalaze se u sudskim spisima i nije poznato šta se sa tim spiskom dogodilo. Kao što nije poznato ni šta se dogodilo sa slikama Petra Lubarde koje su bile predmet citiranog ugovora. Poznato je da su neke slike jedno vreme bile izložene u bivšem Ateljeu Petra Lubarde u Iličićevoj ulici broj 1 i da je zatim, negde početkom osamdesetih godina, Muzej savremene umetnosti prestao o njima da se stara, budući da od grada Beograda nije dobijao potrebna sredstva. Dalju brigu o slikama prepustio je udovici pok. Petra Lubarde koja je inače stanovala u istoj zgradi u kojoj se nalazio i Atelje.

Ne želeći da u ovom trenutku ulazimo u pravnu valjanost Ugovora sačinjenog između Vere Lubarde i grada Beograda 1974. godine, ostaje činjenica da je po tom ugovoru grad Beograd vlasnik ove vredne zbirke slika, kao, nažalost, i činjenica da se grad Beograd u poslednjih 26 godina ni na koji način, ni stvarno ni formalno, nije angažovao da tu svoju svojinu zaštiti.

Ne pokrećući pitanje da li je Vera Lubarda slike pok. Petra Lubarde poklonila gradu Beogradu ovlašćeno ili neovlašćeno, grad Beograd, punih 30 godina, bez obzira na sve smene vlasti u međuvremenu, nije ništa učinio na zaštiti ovog umetničkog blaga, pa čak ne zna ni čime raspolaže. Pa i sad, šest meseci po smeštanju Vere Lubarde u prihvatilište za nezbrinuta lica, ljudi odgovorni za kulturu u Beogradu i u njegovim institucijama, ne preduzimaju ništa da makar ustanove šta je od poklonjene zbirke ostalo, i da se bar taj ostatak zaštiti. Izgovaraju se formalno-pravnim razlozima koji ne postoje, i koji nikada nisu ni postojali. Mislim da to nije i ne može biti razlog za nepostupanje i da pravi odgovor najverovatnije treba tražiti u raznim privatnim zbirkama.

Miloš B. Marković, advokat, Beograd