Ambasada nije mitropolija

Sumorna je priča koju slušamo povodom Crne Gore i pre i nakon referenduma. Žalosno je, ali istinito – u borbi za glasove pojedini ne prezaju ni od čega. Fotografisanja sa episkopima i sveštenstvom radi prikupljanja političkih poena u biračkom telu već su, izgleda, postala prošlost. U modi je novi-stari stil: Crkvu i crkvene ljude napadaju uglavnom isti – bivši i sadašnji ateisti koji su se pre ili kasnije slikali i trčali za vladičanskim i svešteničkim mantijama, veoma često ne znajući čestito ni da se prekrste. Taj stil je u novije vreme modernizovan pa to čine i nekakvi honorarni savetnici iz daljine i debele hladovine. Kad ovo sve znamo (i osećamo) onda nije čudo što se, pišući o budućem ambasadoru Srbije u Crnoj Gori, na jedan veoma prizeman način, i to preko stranica NIN-a, na Mitropoliju crnogorsko-primorsku obrušio i g. Miša Đurković. Ne sporim, naravno, pravo g. Đurkoviću da se bavi čime god hoće, pa i pitanjem misije Mitropolije crnogorsko-primorske. Žalosno je što on to, ipak, ne poznaje dovoljno. G. Đurkoviću, pretpostavljam, ne bi bilo teško da se dublje upozna sa problemom i životom Mitropolije samo da je, kao što nije, poželeo da malo konsultuje literaturu ili neke svoje prijatelje, pa i političke, u Crnoj Gori. Iz svih dokumenata stranke koju g. Đurković honorarno savetuje, a posebno iz tzv. Predloga ustava Srpske liste vidi se da i ta stranka i ta lista zagovaraju princip sekularne države i zalažu se za primenu ustavnog sistema odvojenosti crkava i verskih zajednica od države. Autori tzv. Predloga ustava Srpske liste kao levičari, takođe, zagovaraju odvojenost crkava i verskih zajednica od države (prof. dr Ratko Marković, mr Zoran Žižić i Milan Vešović). Ne znam da li je g. Đurković imao priliku da pročita kritičke osvrte na taj tzv. Predlog ustava Srpske liste koje su napisali akademik Kosta Čavoški i prof. dr Marko Pavlović. U stavu 1 člana 11 tzv. Predloga ustava Srpske liste proklamovana je ravnopravnost i odvojenost Srpske pravoslavne crkve, Rimokatoličke crkve, Islamske zajednice i drugih verskih zajednica od države. Da je Đurković savetovao svoje političke prijatelje da proglase, držeći se srpske tradicije Crne Gore, pravoslavlje kao državnu veru baš kao što je to, recimo, u Grčkoj (koja je članica NATO i EU kao vojnog i političkog saveza za koje se zdušno zalažu i SNS i Srpska lista), onda bismo negde mogli i da razumemo, ali ne i da opravdamo, potrebu g. Đurkovića da se bavi i crkvenim kao državnim pitanjima. Novina koju su autori tzv. Predloga ustava SL uneli jeste da su crkvu većinskog pravoslavnog stanovništva u Crnoj Gori nazvali SPC, ali su, ako Đurkoviću to nije poznato, upravo poslanici SNS – stranke koju savetuje – u Ustavnom odboru bili, zajedno sa SNP, NS i DSS, predlagači alternative na član 13 Nacrta ustava CG kojom se crkva većinskog pravoslavnog naroda naziva Pravoslavnom crkvom. Tu formulaciju je predložio Episkopski savet Pravoslavne crkve u Crnoj Gori koji je formirao Sveti arhijerejski Sabor SPC svojom odlukom br. 95/zap. 208 od 26. maja 2006. godine. Ne znam da li je g. Đurković bio u toku ovoga i da li je, uopšte, pročitao Nacrt ustava CG sa alternativama. Ne znam zašto je onda g. Đurković toliko zabrinut zbog Mitropolije crnogorsko-primorske koja je ista kao što je bila kroz vekove i kao što će, na radost svih, pa i g. Đurkovića, i ostati. Pošto je preskočio da sebe, a potom i čitaoce NIN-a obavesti o svemu ovome, Đurković je u podgoričkim „Vijestima” pojasnio da je kao razlog za konstatovanje apstrakcije naveo i povezao polemiku između arhiepiskopa g. Amfilohija i Svetozara Marovića sa isticanjem zastave sa grbom Crnojevića na Cetinjski manastir na Petrovdan ove godine. Žao mi je što ovaj naučni radnik kao istraživač nije uložio minimum napora da dođe do pravih informacija. A nije morao daleko da ide. Pošto, očevidno, nikada nije bio na Petrovdan ispred Cetinjskog manastira, a nije ni pročitao malu monografiju o Cetinjskom manastiru, niti je video makar naslovnu stranu jednog broja „Svetigore”, časopisa Mitropolije (koji sa grbom Crnojevića izlazi redovno od 1992. g. do danas), onda je lako „istražio i utvrdio” da Mitropolija crnogorsko-primorska, zbog toga „polako prestaje da bude deo SPC”. Ne bi bilo loše da g. Đurković negde potraži „Poglede” br. 116 od 4. septembra 1992. godine (valjda ih je kao Srbin čitao u to vreme, ako se tada izjašnjavao kao Srbin). Još tada je mitropolit Amfilohije objasnio razloge zbog kojih se ta vizantijsko-nemanjićka, dakle, srpska Crnojevića zastava ističe na Cetinjski manastir. Mogao je Đurković i da skrati ovo predloženo kratko „istraživanje” – da je konsultovao mr Budimira Aleksića, pravoslavnog publicistu i narodnog poslanika iz SNS, ili nekog od svojih prijatelja koji godinama dolaze pred Cetinjski manastir i gledaju zastavu Crnojevića – osnivača Cetinjskog manastira. Onda ne bi morao, i to preko NIN-a, da demonstrira istraživački nemar i neznanje. Možda je g. Đurković uzbuđen i uznemiren kao vernik – ako je vernik SPC. To mu niko ne može osporiti iako nema razloga za tako nešto. Međutim, NIN sigurno nije ni Sveti arhijerejski Sabor SPC, a ni Crkveni sud da bi procenjivao koja je eparhija u sastavu koje pomesne crkve. Ustav je najviši pravni akt, a ne zbornik naučnih tekstova. Bilo bi dobro da Đurković, kada bude pisao o Mitropoliji crnogorsko-primorskoj i SPC, pročita važeći Ustav Srpske pravoslavne crkve (važi sa malim izmenama još od 1931. godine) i vidi kako se zove crkva u Crnoj Gori. Prosto se čudim da i to ne zna!