Srpski izbori i Orbanove donacije

Neposredno po završetku predsedničkih izbora u Srbiji, Vlada Mađarske je Vojvođanima, nosiocima dvojnog srpsko-mađarskog državljanstva, dodelila 20 miliona evra nepovratne pomoći za nabavku opreme za oko 4.000 malih preduzeća i poljoprivrednika, a potpisivanju pojedinačnih ugovora u Subotici prisustvovali su mađarski ministar inostranih poslova Peter Sijarto i srpska ministarka za evrointegracije Jadranka Joksimović. Mađarski ministar je donaciju objasnio prijateljstvom između Mađarske i Srbije, manifestovanim i njegovim „učešćem na predizbornoj konvenciji... Aleksandra Vučića u Beogradu“, uz neizbežno pitanje da li je taj poklon izraz zadovoljstva „istorijskom odlukom Saveza vojvođanskih Mađara... da podrži Vučića, čija pobeda je i njihova...“. To bi mogao biti i izraz zahvalnosti premijera Viktora Orbana, na čiji poziv je više od 110.000 građana Vojvodine glasalo na mađarskom referendumu protiv odluke Evropske unije o raspodeli izbegličkih kvota, uz ćutanje zvanične Srbije, iako to nije bilo u skladu sa njenom politikom i interesima, ali jeste sa ličnim prijateljstvom dvojice premijera i njihovih političkih stranaka. Fudbalski fan, premijer Orban je nedavno, uz negodovanje u Mađarskoj, odvojio 9,5 miliona evra „za fudbalsku akademiju u Bačkoj Topoli“ po „standardima UEFA“, za potrebe trećeligaškog kluba TSC, ali i kao „rasadnik talenata za fudbalski klub Felčut“ iz njegovog rodnog mesta u Mađarskoj. Sa očiglednom darežljivošću Mađarske povezuje se i „najskuplja kuća u Srbiji“ na Trgu žrtava fašizma u Subotici, koju je za 1,2 miliona evra kupila fondacija „Biro Karolj“ za potrebe SVM i Nacionalnog saveta Mađara, što je u njihovoj sredini kritikovano zbog netransparentnosti... Mađarska je, ne tako davno, sunarodnicima u Vojvodini dodelila donaciju od 160 miliona evra (dvogodišnji budžet AP Vojvodine!) delom kao povoljnu pozajmicu, a delom kao nepovratnu pomoć. Prema predstavniku donatora, ta „istorijska odluka bez presedana“ predstavlja direktnu pomoć Mađarima u Vojvodini kako bi se sprečio odliv stanovništva i poboljšala teška demografska situacija“, bez učešća Vlade Srbije i lokalnih vlasti. Izjavu predsednika SVM Ištvana Pastora da Vlada Srbije nije imala primedaba na taj potez Mađarske potvrdio je premijer Vučić površnom izjavom da je „svaka novčana pomoć koja stigne u Srbiju dobrodošla“, da „ne zna detalje o donaciji niti kome će novac biti dat“, ali nije video problem što su za dodelu sredstava mogli konkurisati samo Mađari. Ministar Sijarto je, izvesno, sve to imao u vidu izražavanjem „zahvalnosti na otvorenosti srpske vlade“, za razliku od drugih zemalja u okruženju koje odbacuju slične inicijative i ponude Budimpešte, pa su Mađari u Srbiji dobili ono što one nisu: 110.000 dvojnih državljanstava, pasoša, uporedno učešće funkcionera SVM u organima vlasti Srbije i države Mađarske, amnestiju za zločine mađarskih fašista tokom Drugog svetskog rata i njihovo izjednačenje sa zločinima partizana u odbrani zemlje i zaštiti stanovništva. Dakle, osim najnovijeg poklona od 20 miliona evra, sve druge donacije znatnih iznosa išle su direktno političkoj stranci, Savezu vojvođanskih Mađara, bez konsultovanja, angažovanja ili sporazuma sa Vladom Srbije; kao podrška nacionalnom cilju dodele milion državljanstava Mađarima u susednim zemljama, što kritičari vide kao izraz ekspanzionističke politike Mađarske. Nije poznato šta o svemu tome misle većinski Srbi i pripadnici drugih nacionalnih manjina koji se, u atmosferi dobrih, prijateljskih odnosa sa sugrađanima mađarske nacionalnosti, moraju osećati diskriminisanim, pre svega zbog odnosa sopstvene države prema njima, ali ne manje, etničke, verske, manjinske zajednice i izbeglice u Mađarskoj Ukoliko drži do sebe, iako je „svaka pomoć dobrodošla“, Vlada Srbije bi, ne dovodeći u pitanje značaj pomoći, morala da utvrdi postupak prijema i raspodele inostranih donacija, pogotovo prijateljskih zemalja na, u međunarodnim odnosima uobičajen, način i time isključi svaku sumnju, uz nužnu transparentnost, ali i radi planiranja i raspoređivanja sopstvenih sredstava za ostvarenje ciljeva i potreba ukupnog stanovništva zemlje, u ovom slučaju pogotovo AP Vojvodine.